Những Chuyện Bên Lề Cuộc Hội Luận Quốc Tế -
Kỷ Niệm 30 năm Hiệp Định Ba Lê vào ngày 24 và 25 tháng Giêng năm 2003 Tại Paris.

 

 

Buổi Hội Luận này được tổ chức bởi một nhóm giáo sư và học giả, đa số thuộc thành phần thiên tả, thuộc Hiệp Hội Ngoại Giao và Chiến Lược của Pháp. Người ta chú ý đến buổi Hội Luận này do bởi sự có mặt của một số đông tham dự viên có tên tuổi trên chính trường và một số người đã tham dự trong cuộc Hòa Đàm Paris năm 1973. Hơn thế nữa, buổi Hội Luận đã được bảo trợ bởi Bộ Ngoại Giao Pháp được gọi là “Colloque International sur la Guerre du Viet Nam et l’Europe” để kỷ niệm 30 năm việc ký kết Hiệp Định Ba Lê (1973-2003)".

Tổng cộng có tất cả 34 hội luận viên mà đa số là các học giả và giáo sư của các trường Đại Học tại Âu Châu như Thụy Điển, Ba Lan, Hung Gia Lợi, Ý, Anh, Bỉ, Hòa Lan, Thụy Sĩ, Pháp, và Mỹ. Về phía Cộng Sản Việt Nam, người ta thấy có sự hiện diện của bà Nguyễn Thị Bình, ông Nguyễn Hồng Thạch (một nhân viên của bộ Ngoại Giao), và ông Bùi Đình Thanh dường như đại diện cho Hội Văn Hóa. Trước đó Ban Tổ Chức buổi Hội Luận có mời ông Lưu Văn Lợi, một trong những nhân viên của phái đoàn Cộng Sản tại Hội Đàm Ba Lê, nhưng sau đó ông nầy xin kiếu, có lẽ là để nhường chỗ cho bà Nguyễn Thị Bình. Đại diện phía Người Việt Quốc Gia, người ta thấy có duy nhất một mình ông Bùi Diễm, cựu Đại Sứ Việt Nam Cộng Hòa tại Mỹ, đã tới dự Hội Nghị. Theo sự tìm hiểu riêng của người viết, được biết ông Bùi Diễm có đề nghị với Ban Tổ Chức nên mời thêm những người khác không thuộc phe Cộng Sản, nhưng Ban Tổ Chức đã từ chối với lý do này lý do kia. Một vài người khi nghe và rõ câu chuyện đã đề nghị với ông Bùi Diễm không nên tham dự, tỏ ý quan ngại về thành phần đông đảo của khối thiên tả và Cộng Sản sẽ dùng chiến thuật "lấy thịt đè người" để áp đảo; mình nói xong, họ phản bác rồi tới phiên người của họ nói và mình không có cơ hội phản bác lại v.v... và nhất là Ban Tổ Chức đã lộ vẻ không công bằng ngay từ đầu qua việc mời những thành phần thuyết trình viên. Tuy nhiên, ông Bùi Diễm vẫn giữ ý định tham dự để gióng lên tiếng nói của Người Việt Quốc Gia, mà theo ông "Khi chính nghĩa ở bên mình thì khó ai có thể biện bác để đánh đổ được lắm." Quả đúng như vậy, theo dõi bài tham luận của ông Bùi Diễm trong cuộc Hội Luận, với những lập luận và dẫn chứng vững như bàn thạch để đi đến kết luận, thật khó ai có thể phản bác được những điều ông đã đưa ra. Và điểm ngạc nhiên là một số đông thành phần trẻ, du học sinh, có mặt trong buổi Hội Luận đã vỗ tay tán thưởng bài tham luận của ông Bùi Diễm lâu nhất, ròn rã nhất! Đúng như một bài viết bên Tây của một người ký tên dưới bút hiệu Việt Thanh đã nhận định: "Điều khá ngộ nghĩnh là người dự buổi hội luận, tuy đã được chọn lựa trước, đã dành cho ông B.D. nguyên Đại Sứ của Việt Nam Cộng Hòa những tràng vỗ tay dài nhất vì có một số sinh viên trẻ, vô tư, nhận ra bài phát biểu của ông D. có một số nhận định giúp ích cho họ hiểu rõ thêm một vài nét lịch sử cũng như tình hình hiện tại ở Việt Nam, làm cho các “lưỡi gỗ”của Hà Nội thêm lạc điệu, khó chịu cho người nghe". Cử tọa tham dự, theo dõi cuộc hội luận có khoảng hơn 200 người đã ghi tên trước. Trong số này gồm có những nhân viên của tòa Đại Sứ Cộng Sản tại Paris, một số kiều bào Người Việt tại Pháp và một số đông người ngoại quốc mà đa số là người Pháp và Mỹ.

Theo sự sắp xếp của Ban Tổ Chức, ngay trong ngày khai mạc buổi Hội Luận, sau sự trình bầy của 5 vị học giả (Mỹ, Anh, Đức và Ý), người ta thấy trên bàn chủ tọa có bà Nguyễn Thị Bình và ông Bùi Diễm. Ngỗi giữa hai người là ông cựu Đại Sứ Pháp Philippe Richer (trước làm Đại Sứ Pháp tại Hà Nội) với vai trò điều hợp viên.

Bà Bình được nói trước và đọc một bài, chắc chắn là đã được Nhà Nước CSVN chấp thuận từ ở nhà, khoảng 10 phút. Nội dung bài đọc của bà Bình chỉ toàn những lập luận cũ của người Cộng Sản đã đưa ra cả hàng mấy chục năm nay mà có lẽ không cần có bà Bình đọc, cử tọa cũng có thể đứng lên nói vanh vách giùm bà. Tựu chung, bà kể tội ác chồng chất của Mỹ (bom Mỹ thả trong chiến tranh Việt Nam nhiều hơn tổng số bom của Đồng Minh dùng trong Đệ Nhị Thế Chiến v.v...) và hậu quả đến ngày nay chưa hết. Bà nói qua truyền thống chống ngoại xâm của Việt Nam từ ngàn năm nay; nhắc lại Hiệp Định Ba Lê và đường lối sáng tạo kết hợp ngoại giao với quân sự của Hà Nội; sự ủng hộ của loài người tiến bộ v.v... Nghĩa là tất cả những lập luận vẫn thường được đưa ra.  Sau đó là phần trình bầy của ông Bùi Diễm. Theo quy định thì mỗi diễn giả được 15 phút để trình bầy. Quả là điều khó để đúc kết một đề tài rộng lớn với những sự dẫn chứng (không thể nói khơi khơi theo kiểu ai muốn tin thì tin, không tin thì thôi, thiếu khả năng thuyết phục) trong vòng 15 phút. Khi ông Đại Sứ Richer nhắc ông Bùi Diễm là sắp hết 15 phút rồi. Với dáng điệu khoan thai của một nhà Ngoại Giao lão luyện, bằng một giọng nhẹ nhàng và từ tốn, ông Bùi Diễm mỉm cười, nói: "Quý ông đã đợi được đến 30 chục năm để tổ chức buổi Hội Luận này, không lẽ Ban Tổ Chức không đợi được thêm vài phút, hà tiện vài phút không để cho thuyết trình viên nói tiếp hay sao." Cả hội trường đã phá ra cười và bật lên những tràng vỗ tay đồng tình khiến điều hợp viên phải để ông Bùi Diễm tiếp tục trình bầy cho trọn ý. Tuy nhiên, điều hợp viên cũng đã quay qua hỏi bà Nguyễn Thị Bình nếu muốn có thêm giờ để trình bầy, cũng là một cách để chứng tỏ sự không thiên vị bên nào. Và dĩ nhiên là bà Bình từ chối, vì có bao nhiêu chữ Nhà Nước CSVN viết cho, bà đã đọc hết rồi, làm gì còn chữ nào để đọc! Tự ý nói thêm, lỡ lời nói điều gì đó mà Nhà Nước CSVN không bằng lòng, lại còn mang họa vào thân. Thủ khẩu như bình là thượng sách. Phần trình bầy của ông Bùi Diễm đã kéo dài thêm khoảng 10 phút nữa.

Sau phần thuyết trình của hai người là phần thảo luận. Ông Nguyễn Hồng Thạch, người của bộ Ngoai Hà Nội, lúc đó trong hàng cử tọa, đứng lên bênh vực phần trình bầy của bà Bình. Một người Pháp đến dự thính đã đứng lên nói rằng ông Diễm có nói tới số quân lính của Trung Cộng có mặt tại Việt Nam trong cuộc chiến là hai trăm ngàn, thực ra theo những tài liệu mới được tiết lộ thì số đó còn cao hơn nữa. Bà Bình và ông Nguyễn Hồng Thạch cãi lại ngay lập tức là làm gì có chuyện đó, đòi đưa chứng minh. Nhiều người Việt không Cộng Sản đứng lên chất vấn bà Bình. Cuộc thảo luận trở nên gay gắt. Ông Đại Sứ Richer, điều hợp viên, vội vã kêu gọi mọi người bình tĩnh và lấy cớ đã đến giờ ăn trưa nên chấm dứt phần thảo luận. Ông Bùi Tín là một trong số người đến dự thính, đứng lên góp ý kiến thì bị cắt, không cho nói. Ông liền nói lớn để cho mọi người Việt xung quanh cùng nghe là chuyện quân lính của Trung Cộng có thực và ông đã viết rõ trong sách của ông. Tuy nhiên, ông không rõ số quân lính của Trung Cộng là bao nhiêu vì họ thay phiên nhau sang Việt Nam.  Và ông cũng thêm một mẩu chuyện vui nữa.  Ông nói là ông đã có lần cùng đi với bà Bình trong một chuyến công du ra ngoại quốc, ông có hỏi bà Bình là tại sao bà không viết hồi ký thì bà trả lời rằng: “Người ta đưa gì thì tôi đọc, người ta bảo gì thì tôi làm, như vậy làm gì có chuyện mà viết hồi ký”! Bởi thế cho nên trong hàng cử tọa có người nhận định cũng không sai mấy là "Bà này đang đọc cái sớ"!

Sau buổi họp có phần đôi chút sôi nổi buổi sáng ngày 24 và đến chiều hôm đó cũng như ngày hôm sau thì chỉ toàn là phần trình bầy của những người thiên tả (kể cả đảng viên của đảng Xã Hội và đảng Cộng Sản Pháp) nói về phong trào chống chiến tranh và chống Mỹ trong thời chiến, và hai phần trình bày của ông Bùi Đình Thanh và Nguyễn Hồng Thạch của phía Hà Nội bị cắt ngang trước khi kết luận vì quá dài. Điều buồn cười là khi điều hợp viên báo cho biết đã gần hết giờ và yêu cầu hai ông thu gọn bài tham luận của mình, hai ông đã lúng túng dở giấy qua, dở giấy lại, không biết phải bỏ khúc nào, nói khúc nào và cuối cùng bỏ luôn không nói nữa. Chứng tỏ rõ ràng cho mọi người thấy, tuy được đưa đi với tư cách của một thuyết trình viên nhưng bài thì do người khác viết nên các ông ấy không nắm vững được nội dung bài viết, theo đúng như bà Bình nói: "Người ta đưa gì thì tôi đọc..."!

Trong ngày chót, chỉ có phần trình bầy của ông Larry Berman là thu hút cử tọa vì ông đề cập tới những tài liệu mật vừa mới được công bố cho thấy thái độ không được minh bạch của hai ông Nixon và Kissinger trong việc điều đình với những người Cộng Sản để đi tới Hiệp Định Ba Lê.

Về kết quả của cuộc hội luận quốc tế này thì dư luận chung cho rằng mặc dầu có nhiều lời đồn đại, thực ra không có kết quả cụ thể nào, vì đây chỉ là chuyện cũ do một nhóm học giả thiên tả tổ chức để biện minh cho quan điểm của mình.  Nhưng xui cho họ, có lẽ do sự ỷ lại với số đông người của "phe ta", họ lại mời trúng ông Bùi Diễm!