Cô giáo dåy các môn h†c thÜ©ng ngày bܧc ra khÕi l§p nhÜ©ng m¶t gi© chót cho môn n» công chiŠu thÙ næm cûa tuÀn lÍ. Tôi cÛng nhÜ các bån d†n dËp tÆp vª cÃt vào c¥p, lôi tÆp giÃy dùng g¡n mÅu thêu v§i h¶p ÇÒ may ra Ç‹ lên m¥t bàn. Ti‰ng soät soåt, ti‰ng kéo khua løp cøp, phát ra ch‡ này ch‡ kia, l§p h†c thÜ©ng xuyên yên l¥ng n°i lên m¶t chút ch¶n r¶n.

        Bên ngoài, trÆn mÜa mùa dai d£ng tØ nºa gi© trܧc, gi†t v¡n gi†t dài Çan nhau mù mÎt vùng không gian trܧc m¡t che khuÃt ven cây bên con l¶ Çá. Màn nܧc dÀy bÎt cuÓn hút bªi cánh gió tr©i quÆt tØng làn xÓi xuÓng rào rào. Nܧc ngÆp tràn mênh mông sân trÜ©ng nhÜ th»a ru¶ng khô ngÆp nܧc, lŠu bŠu rác r‰n và nh»ng xác lá ch‰t trôi nghiêng ngºa l¥n l© tÃp vô mé nhÜ nh»ng chi‰c xuÒng nhÕ xíu trên b‰n sông, chen lÅn vô sÓ bong bóng phÆp phÒng, h®p tan trên m¥t nܧc dܧi hiên trÜ©ng.
        HÖi lånh ùa vô l§p h†c, m¶t chút se s¡t mÖn man da thÎt, tôi co ngÜ©i,
m¶t tay khoanh trܧc ng¿c, m¶t tay giª nh»ng trang giÃy, džc lÀm thÀm vu vÖ Ç‹ qua Çi th©i gian ch© Ç®i. Nh»ng hàng chÌ nhÕ rÙc hiŒn trܧc m¡t: mÛi nhÕ (couture à petits points), mÛi Ƕt (point arrière), mÛi ch» thÆp (points croisés), mÛi mång (points de reprise), tôi ng¡m nghía ÇÜ©ng chÌ thêu ÇÕ th¡m n°i bÆt trên mi‰ng väi vuông v¡n tr¡ng muÓt.
        Cô giáo n» công bܧc vào l§p, nghiêng cây dù nh‹u nܧc ròng ròng trên nŠn gåch tàu ÇÕ trܧc khi d¿ng dù phÖi phía sau tÃm bäng Çen. Chúng tôi ÇÙng
dÆy chào nhÜ thÜ©ng lŒ và t¿ ngÒi xuÓng. Cô ra lŒnh góp bài Çã làm tuÀn trܧc. Cô vi‰t và vë mÅu thêu m§i. Dܧi hàng ÇŠ ngày tháng, ch» couture l§n n¢m gi»a bäng, mÛi Ç¥c (point de passé plat), dܧi n»a cô vë m¶t hình vuông rÒi
vi‰t: chiŠu ngang mÜ©i phân, chiŠu d†c mÜ©i hai phân. Gi»a hình vuông
cô vë m¶t lá cây v§i nh»ng ÇÜ©ng gân sóng lá chåy ngo¢n ngoèo, tua tûa kh¡p cùng m¥t lá. Các bån mª h¶p ÇÒ thêu lÃy vi‰t chì, kéo, giÃy mÕng, vë v©i, c¡t
xén... Låi m¶t lÀn n»a ti‰ng khua Ƕng khô khan n°i lên m†i ch‡.

        Tôi träi dài mi‰ng väi l§n trܧc m¥t, Ço Çúng ni tÃc, lÃy vi‰t chì chÃm làm dÃu, cÄn thÆn rút chÌ và c¡t theo ÇÜ©ng chÌ rút m¶t mi‰ng väi ngay ng¡n. Tôi chuÓc låi cây vi‰t chì, c¡m cúi vë lá cây lên giÃy giÓng in trên bäng rÒi can (calquer) lên mi‰ng väi vØa c¡t, tÃt cä xong xuôi s¤n sàng Ç®i cô giáo b¡t ÇÀu mÛi m§i cho tØng ÇÙa. " ChÎ Trang Öi,  nh© can dùm em cái lá cây cûa chÎ vào väi cho em Çi. Em vë hoài không ÇÜ®c. ChÎ Trang làm mau mau cho em". Ti‰ng Nhã thúc hÓi, tôi chòm lên bàn trên tính la nó, lÀn nào cÛng vÆy m‡i lÀn cô giáo cho bài thêu m§i, nó ÇŠu nh© tôi thêu dùm, Çôi khi tôi còn ÇÜa luôn mi‰ng väi Çã thêu rÒi cho nó k‰t vào tÆp, tôi thêu mi‰ng khác. Bây gi© thành thói quen m‡i khi làm không ÇÜ®c nó låi réo tôi nhÜ réo Çò. NhiŠu khi tôi cÛng b¿c mình nhÜng ngó cái lÜng gÀy gò còm cõi cúi gÆp xuÓng n¡n nót vë v©i,
cong cong trܧc m¡t, thÜÖng Nhã, tôi låi làm giùm. Cô giáo thÜ©ng nói :
" Hai ÇÙa là chÎ em song sinh nhÜng thÆt tÜÖng phän, ÇÙa månh khÕe, lanh l®i, ÇÙa èo u¶t Óm y‰u, chÆm løt, mà låi m¥t mày cÛng không giÓng nhau".
Hai tên TrÀn ThÎ Thanh Trang, TrÀn ThÎ Thanh Nhã n¢m k‰ bên trong s° Çi‹m danh, Trang, Nhã tØ kép Çi Çôi có š nghïa rÃt ÇËp Çë. Hai ÇÙa Çi tØ nhà t§i trÜ©ng tØ trÜ©ng vŠ nhà bÓn lÜ®t, mÜa n¡ng hai mùa, s¿ gÀn gÛi Çã trª nên ÇÆm Çà thân thi‰t. ñôi khi thÀm nghï có ÇiŠu bÃt tr¡c nào Çó Çã xäy ra trong gia Çình tôi lúc chúng tôi m§i l†t lòng. Tôi mÖ hÒ cäm thÃy ÇÓi v§i hai ÇÙa tình yêu thÜÖng mË tôi ban phát không ÇÒng ÇŠu lÖ là v§i ÇÙa con mà ba tôi Çã nói v§i m†i ngÜ©i vì "xÃu háy" nên phäi gªi cho bà n¶i nuôi.

        MÜa bên ngoài vÅn dai d£ng. Ti‰ng uŠnh oang cûa ‹nh ÜÖng r©i råc, buÒn bã n°i lên phía sau sân trÜ©ng. HÒi trÓng tan h†c ÇÜa tôi t§i s¿ lo l¡ng cho ÇÙa em cùng Çi cùng vŠ v§i mình. Nhã quay låi Ãp úng nói v§i tôi
    "ChÎ Trang! Em quên Çem theo áo mÜa rÒi".
Gió th°i månh, h¡t nh»ng phi‰n nܧc nhÕ tåt vào cºa, bay thÓc t§i bàn h†c, Nhã lånh run héo h¡t gÆp ngÜ©i nhäy mÛi, m¥t tai tái, nܧc m¡t tràn ÇÀy khóe m¡t. Ngó lên khoäng tr©i xám tôi lôi cái áo mÜa trong c¥p ÇÜa cho Nhã m¥c Ç« lånh, hai chÎ em cùng ra ÇÙng ngoài hàng ba l§p, lóng nhóng ch© mÜa tånh.
        Các l§p, tØng lÛ h†c trò Ò åt kéo nhau ra khÕi cºa. LuÒng ngÜ©i ÇÀy Ãp sân trÜ©ng chäy ra phía c°ng, ngoài ÇÜ©ng. RØng áo mÜa và rØng dù xanh ÇÕ lô nhô b¡t trí nh§ tôi hiŒn låi l© m© trܧc m¡t hình änh hai cây dù nhÕ næm nào xa xÜa.....
        Bäy tu°i, ba mË sºa soån cho tôi vào trÜ©ng. Trܧc hôm nhÆp h†c, bà n¶i d¡t m¶t ÇÙa con gái nhÕ Ç‰n nhà Ç‹ cùng Çi h†c v§i tôi. NgÜ©i nó nhÕ xíu gÀy nhom, tay chÜn quŠu quào nhÜ nhánh cûi khô, hai mänh xÜÖng vai trÒi lên
cao dܧi làn áo väi tr¡ng m§i tinh. Nó e Ãp níu tay bà n¶i cÙng ng¡t, ÇÙng sát vào bà nhÜ hoäng s® trܧc cái dòm cûa ngÜ©i trong nhà. Ba tôi bi‹u :
    "Trang d¡t em Çi chÖi v§i con! Cho bà n¶i nghÌ m¶t chút".
Tôi ngo¡c, nó l¡c ÇÀu, cúi dòm xuÓng ÇÃt. Bà n¶i khoát tay:
    "Thây nó... Ç‹ nó ÇÙng Çây v§i bà, ÇØng làm nó khóc".
NhÜng chÜa chi nܧc m¡t nó Çã trào ra, miŒng nó méo xËo. Bà n¶i v¶i vàng d‡ dành:
    "ñØng khóc, mai con Çi h†c v§i chÎ Trang vui l¡m, bà n¶i cho con cây dù m§i, che n¡ng mÜa khi Çi h†c".
        Bà lÃy trong bao giÃy ra hai cây dù nhÕ, m¶t ÇÕ m¶t xanh Ç‹ lên ván gÀn ch‡ ÇÙa con gái nhÕ ÇÙng. Nó v¶i vàng chøp lÃy cây dù ÇÕ, còn låi cây dù màu xanh, bà n¶i lÃy ÇÜa cho tôi cÛng nói
"Bà cho con cây dù nÀy Ç‹ che mÜa n¡ng khi Çi h†c".
 TØ lâu tôi ao ܧc ÇÜ®c mË mua cho cây dù màu ÇÕ, bây gi© bà n¶i cho dù mà cái màu ÇÕ Üa thích Çã bÎ ÇÙa con gái xa lå dành mÃt. Tôi không cÀm, rÜng rÜng nܧc m¡t. Bà n¶i hi‹u š, nhÜng không bi‰t phäi xº sao cho êm ÇËp, hai ÇÙa cháu cùng thích cây dù ÇÕ, nên ÇÜa m¡t cÀu cÙu ba tôi. Ba ra lŒnh:
    "Con Trang cÀm cây dù xanh cÃt vô c¥p, mai Çem theo Çi h†c".
Ánh m¡t sáng ho¡c cûa ba chi‰u th£ng vào m¡t tôi, khi‰n tôi cúi ÇÀu và ngoan ngoãn cÀm cây dù Çi vào nhà trong. Qua khÕi ánh m¡t nghiêm kh¡c cûa cha, tôi ném cây dù vào hóc kËt trong phòng, m¥t chØ b¿ Çi ra phía sau b‰p n¡m áo mË khóc Ò. Lòng tÙc b¿c ܧc mÖ không toåi nguyŒn, cäm thÃy bÎ bÕ rÖi. Ba nghiêm kh¡c, bà ni cÛng không thÜÖng, bao nhiêu yêu chiŠu trܧc kia bÎ ÇÙa con gái xa lå cܧp h‰t.MÃy ngày h†c trôi qua, lòng tôi vÅn không nguôi hÆm h¿c. N‡i ganh ghét näy sanh hi‹m ác, nhÜ bà mË ghÈ trong chuyŒn TÃm Cám, tìm dÎp hûy diŒt ÇÒ vÆt mình không chi‰m ÇÜ®c. Tôi ch®t nh§ trong r° may cûa mË, có cây kéo thÆt bén, lÆp tâm thØa lúc m†i ngÜ©i không Ç‹ š, tôi lôi cây dù ÇÕ cûa con nhÕ ra c¡t nát áo dù rÒi cÃt vào ch‡ cÛ. ChuyŒn v« lª tôi bÎ ba Çánh Çòn và phåt quì gÓi, bà n¶i xin ba tha, không thôi, phäi quì tàn câynhang. Con nhÕ ÇÙng d¿a c¶t khóc thút thít. DÀu Çã  ÇÜ®c tha nhÜng trong lòng vÅn âm thÀm nh§ lúc bà n¶i v¶i vàng Çi mua cây dù khác ÇŠn cho nó..........
        Ti‰ng sét trên không ÇÜa tôi trª låi hiŒn tåi, li‰c m¡t ngó Nhã, Çôi m¡t dåi kh© cûa nó xa v¡ng dòm màn mÜa láy pháy, m¥t xanh xao lÅn khuÃt trong mÛ áo mÜa trùm phû. Lòng råt rào trào dâng niŠm yêu m‰n. ThÜÖng em tôi vô vàn, ÇÙa em gái y‰u ÇuÓi, m‡i lÀn th©i ti‰t Ç°i thay và nh»ng trÆn mÜa dÀm, dÆp dùi triŠn miên v§i bŒnh hoån

          MŒt mÕi, chóng chÕi cái Çau lâm râm âm Ì trong bøng suÓt hai ngày liên ti‰p, Nhån ngû quên trong n‡i dža Çày th‹ xác, b‡ng gi¿t mình thÙc giÃc, cÖn Çau xé ru¶t trª dÆy hành hå, c¡n ch¥t ræng ngæn ti‰ng rên si‰c. CÖn Çau càng lúc càng nh¥t thêm, tØng hÒi liên ti‰p d» d¶i. M¶t mình læn l¶n gi»a bóng tÓi bao phû cæn buÒng, Nhån n¡m cÙng thành giÜ©ng, kêu thÀm bây gi© không ai t§i v§i mình, và mình cÛng không th‹ t§i v§i ai. Cõi âm u ÇÎa ngøc ch¿c ch©, cái ch‰t cÆn kŠ gang tÃc. ñ©i ª ngoài mình, và mình ª ngoài Ç©i rÒi. Tr©i Öi, h«i tr©i! Ti‰ng kêu ÇÃng thiêng liêng hòa tan theo hai hàng nܧc m¡t. ñêm tÓi Çen, trên nŠn tr©i khuya nh»ng ngôi sao âm thÀm dày Ç¥t nhÜ thuª nào, Nhån tØ n‡i mê tÌnh vÆt v© ljn niŠm lo s® s¿ sÓng và cái ch‰t cÆn kŠ lan tràn nhÜ thác nܧc trong lòng.
        MË Çã bÖi ghe Çi Çâu tØ chÆp tÓi, cæn d¥n coi chØng nhà. Hai chú làm công ngû ngoài chòi lúa. Trong nhà không còn ai. NgÒi dÆy, Nhån lÀn tay tháo gª l§p väi nÎt bøng, mª tØng vòng, m§ väi suÓt sáu tháng tr©i không r©i khÕi bøng bÓc mùi hôi thúi. Vòng bøng ÇÜ®c n§i lÕng thong thä dÍ chÎu thì cÖn
Çau o¢n oåi t§i tÃp thúc hÓi s¿ lâm bÒn. Nhån chøp cây Çèn cÀy và h¶p quËt lºa Çã thû s¤n bܧc ra khÕi nhà, m¥c kŒ bÕ nhà không ngÜ©i canh gi», lÀn dò bܧc v§i cÖn Çau Çi‰ng ljn LJi cong ngÜ©i Çi không n°i. NgÒi xuÓng, ÇÙng lên, xiêu vËo nhÜ bóng ma gi»a màn sÜÖng khuya.Cæn chòi hoang Å bên con sông dài ru¶ng, giòng nܧc thÀm l¥ng chäy lên, xuÓng Å leo lét ng†n Çèn cÀy khi m© khi tÕ. Ti‰ng nÙc nª cûa Nhån lan nhË hòa cùng ti‰ng d‰. Chºa hoang ÇÈ lånh trong cæn chòi, cái Çau thôi thúc, l‰t lê kh¡p cùng m¥t ÇÃt, læn l¶n, ngºa bên này,
quay bên kia bÃn loån. Thân th‹ Nhån dày xéo nát nghi‰n thäm cÕ dåi cûa nŠn chòi. NÖi Çây không ngÜ©i, Nhån t¿ do rên si‰c. Trán vã mÒ hôi o¢n oåi v§i ǧn Çau, hai tay bÃu ch¥t hai bøi cÕ m†c xÌa bên mé vách, trân mình mê säng. ñÙa nhÕ ÇÕ hÕn b¿c ra khÕi lòng mË v§i ti‰ng khóc è è khàn Çøc. ñôi m¡t mù m© nhòa nhoËt, chÌ kÎp dòm xuÓng thÃy l© m© ÇÙa bé gái lÀy løa nhÜ con mèo con ܧt nܧc ngo ngoe, khúc ru¶t lòng thòng ch‡ rún. Nhån kinh hoàng rÒi mê mang trong vÛng máu. Lúc tÌnh dÆy trÖ tr†i trong chòi, bÓn bŠ im v¡ng, ÇÙa bé ÇÕ hÕn Çã bi‰n mÃt. Nhån ng« mình chiêm bao, Çäo m¡t dòm quanh: màu Çen dày Ç¥t, xa xa ti‰ng gà gáy  tan canh. Nhån gÜ®ng gåo nÜÖng theo bóng tÓi s¡p tàn lûi thûi Çi vŠ, lÈn vô nhà v§i thân xác tä tÖi và dÃu máu còn hoen tràn
bê b‰t.......

        NgÒi trܧc thŠm nhà canh chØng nh»ng ÇŒm lúa Çang phÖi, Nhån ngܧc m¡t dòm tr©i, Çám mây tr¡ng xám khói nhang Çùn vŠ m¶t phía, ch©n v©n nhÜ muÓn giæng kín khoänh tr©i xanh. Trong cøm cây phía xa Çàn cò ÇÆu nghÌ chÖn trên cành, rút ÇÀu vào cánh rÌa lông, trên thinh không tØng Çàn bay vŠ lán.
Cánh cò tr¡ng xóa nhÃp nhô kh¡p vùng r®p bóng, liŒng Çi, bay vŠ, ki‰m æn trên nh»ng Çám rung biŠn cånh nh»ng con kinh nܧc båc. Làng Lán Cò Çìu hiu trong sinh hoåt thÀm l¥ng h¢ng ngày bên nh»ng rØng tràm dày bÎt. N¡ng tháng Tám hanh vàng trôi trên nh»ng chòm cây, lan nhË xuÓng nh»ng ÇŒm lúa s§m còn ܧt nܧc trên sân. Mùi lúa thÖm thoang thoäng gi»a vùng không khí
mát mÈ sau nh»ng trÆn mÜa mùa ch®t t§i. Hai công ru¶ng dành låi t¿ mình làm lÃy, g¥t hôm qua Ƕ non chøc giå, công kÏ làm riêng, bao nhiêu lúa nâng niu trên mÃy chi‰c ÇŒm bàng. Nhån l¶i vô ÇŒm lúa, xÓc lên b¢ng hai chân, ti‰ng rào rào rÆp r©n rë lúa thành tØng luÓng, nhÜ nh»ng ÇÜ©ng cày ngo¢n ngoèo, Nhån nhæn m¥t m‡i khi nh»ng h¶t lúa xanh vàng ÇÀu nh†n bén, chÌa th£ng vào da Çau Çi‰ng. XÓc h‰t ÇŒm lúa nÀy ljn ÇŒm lúa khác, xong xuôi, bܧc ra khÕi ÇŒm, Nhån giÆm giÆm, giÛ giÛ cho tØng h¶t lúa dính kë chÖn r§t ra rÒi m§i trª låi thŠm nhà ngÒi nhÜ cÛ. Công viŒc tuy nhË nhàng nhÜng Nhån cäm thÃy thÆt n¥ng nŠ, u‹ oäi. S¿ hæng hái lúc ÇÀu tan bi‰n, bao nhiêu náo nÙc tØ hôm nhÆn
ru¶ng làm thº Çã lùi xa Ç‹ låi s¿ chán chÜ©ng mŒt mÕi. Khoänh ru¶ng nhÕ Çã ÇÜ®c chú Hai - ngÜ©i l¿c ÇiŠn trong nhà ÇÅ cày, bØa, trøc và ki‰m m§ må ba tháng Ç‹ s¤n, viŒc còn låi chÌ là cÃy, nh° cÕ, sæn sóc tØng cây ljn khi lúa tr°
bông, chín, g¥t Çem vŠ nhà phÖi phong. PhÀn viŒc Nhån làm tuy ít Õi nhÜng
cÛng có chút công sÙc và chút ít mÒ hôi. Nh»ng phi‰n lúa ao ܧc lúc ÇÀu Çã hi‹n hiŒn ra trܧc m¡t vÆy mà bây gi© Nhån låi ngao ngán, th© Ö, m¶t n‡i buÒn không tên len nhË vào hÒn. Чc mÖ gây d¿ng cho mình có chút vÓn li‰ng Ç‹
dành mai hÆu... khi hai ÇÙa ra riêng. Hܧng m¡t qua cæn nhà phía bên kia hàng rào nhÜ ngóng ch© Çón Ç®i, Nhån thª dài..... Nh»ng giây mÒng tÖi xanh d©n pha lÅn ng†n tim tím chåy d†c ngang, khÖi dÆy nh»ng ngày hai ÇÙa bên này bên kia, m¥t ÇÓi m¥t, m¡t chi‰u m¡t. Hoài công Ãp û, trân tr†ng hÙa hËn là
ngÜ©i tình, là v® hiŠn dâu thäo. Ngót hai tháng qua b¥t tin nhàn cá, bÀu tr©i xanh trܧc m¥t nhÜ søp Ç°, cuc Ç©i Çã Çi vào sa mù, mÜa bão. S¿ ra Çi Ƕt
ng¶t cûa ngÜ©i con trai hàng xóm, không m¶t ti‰ng giã tØ, không Ç‹ låi v‰t tích, không l©i nh¡n gªi... MÕi mòn trông ngóng tin thÜ, g¥p låi chÌ là äo v†ng. Nói r¢ng Çi theo m¶t hoài bäo, hoài bäo gì khi tu°i còn non trÈ? Nói r¢ng Çi theo ti‰ng g†i cûa non sông, non sông gì trong khi chÜa hi‹u  h‰t nh»ng danh tØ quá l§n lao vï Çåi? Bây gi© có miŒng nhÜ ngÜ©i câm, không th‹ nói lên l©i oán
trách, không th‹ giäi bày v§i ai ngay chính ngÜ©i thân nhÙt. S¿ thÜÖng yêu thÀm l¥ng, ÇÀu mày cuÓi m¡t cûa ngÜ©i Çó, ngÜ©i con trai gÀn sân xó cºa, g¥p nhau ngoài ÇÒng ru¶ng, bên hàng rào, hay nh»ng Çêm træng ÇÆp lúa dÀn công,
nh»ng khi mË v¡ng nhà nh© qua ngû giúp. N‡i vui sܧng choáng ng®p cûa niŠm yêu thÜÖng òa v« trong nø cÜ©i hÒng, không kŠm gi» n°i, Çã mù quáng trao thân, Çã Çiên cuÒng liŠu lïnh v§i tÃt cä tình yêu ÇÀu, buông trôi cu¶c Ç©i không chút Ç¡n Ço. Gi© Çây trong khoäng không vòng tay n‡i thÃt v†ng, n‡i ê chŠ Çã làm ngÜ©i Nhån nhÜ xác m¶t con vÆt ch‰t ÇuÓi, møc r»a n°i trôi trên giòng kinh nܧc Çøc. Tûi h©n trào dâng, chåy cùng måch máu làm thân th‹
chín mùi trong n‡i Çau ǧn t¶t cùng. ­a nܧc m¡t ngÆm ngùi, cúi ÇÀu khóc thÀm cho cu¶c tình bÎ phø.VØa m§i ÇÙng rt dÆy Çu°i Çàn gà con bÜÖi lúa, b‡ng
Nhån øa và ói thÓc tháo chÃt nܧc loãng tØ trong ru¶t. Nܧc m¡t nܧc mÛi choàm ngoàm, nܧc mi‰ng cuÒn cu¶n tuôn tràn ra khÕi c°, Nhån chåy mau ljn góc hè cÃm ÇÀu gøc xuÓng. Hai ba ngày trܧc xây xÄm chóng m¥t, nh¶n nhåo trong ngÜ©i khó chÎu, mË cåo gió và b¡t uÓng mÃy viên thuÓc cäm. NhÜng cæn bŒnh không phäi là m¶t cæn bŒnh thông thÜ©ng. Nhån Çã run rÄy, tái xanh m¥t mày gÀn muÓn xÌu, khi so sánh triŒu chÙng cûa cæn bŒnh giÓng hÎt nhÜ nh»ng ngÜ©i Çàn bà Çang cÃn thai trong xóm. Nhån lén uÓng nh»ng chén nܧc rau ræm cay xé h†ng, cháy bÙc ru¶t gan, æn nh»ng trái Çu Çû non tÜÖm mû Ç¡ng ch¢n, Ç¡ng nghét nuÓt không trôi ÇÜ®c xuÓng c°. Nh»ng bu°i sáng lang thang bên b©
sông, ngoài vÜ©n, ru¶ng, tránh né m†i ngÜ©i, tránh luôn mË, rÃt s® ánh m¡t kinh nghiŒm cûa ngÜ©i l§n. Không khoan dung nào tha thÙ cho ÇÙa con gái hoang thai. Nhån s¤n sàng làm bÃt cÙ ÇiŠu gì Ç‹ cho giòng máu Çang tÜ®ng hình tuôn chäy, v« vøn ra. Gi†t máu vô thØa nhÆn, không danh chánh ngôn thuÆn Çang nÄy mÀm trong cÖ th‹. Có khi muÓn t¿ tº, Çâm ÇÀu xuÓng nܧc ch‰t Çi cho xác thân tan bi‰n. Mình ngÒi cä ngày bên giòng sông v¡ng, nhÜng không Çû can Çäm th¿c hành š ÇÎnh. Lan man suy nghï trong khi cÖn mºa hoành hành, trong ngÜ©i không còn chút sinh l¿c, sÙc sÓng nhÜ Çã løi tàn, chân tay thôi c¿a quÆy, Nhån bÖ ph©, h© h»ng d¿a lÜng vào vách nhà, nh»ng Çóm Çen lan tràn mênh mông trong Çôi m¡t võ vàng khép kín.NgÒi trên b¶ ván chÜn quÿ phía
ÇÀu cháy dܧi, bà ba Chܪng Ç° các thÙ lÌnh kÌnh trong khay ra ván, chùi khay, chùi Óng nh°, s¡p låi m§ cau trÀu bØa bn n¢m ng°n ngang không ÇÀu Çuôi. VØa nhai trÀu Çôi m¡t bà vØa theo dõi cº chÌ cûa con gái. ñôi chân thon nhÕ rë ÇÜ©ng cày trong ÇŒm lúa, thân ngÜ©i mänh mai uy‹n chuy‹n di ÇÙng gi»a ánh n¡ng vàng nhË cûa bu°i sáng mun. TØ nào t§i gi© ít khi Çau y‰u, "con gái mÜ©i bäy, mÜ©i tám bÈ gãy sØng trâu", m§i bÎ Çau vài b»a mà dÜ©ng nhÜ da nó Çã xanh xao. Bà nói m¶t mình: "mË nó, bày Ç¥t làm Ç‹ cûa riêng". Bà mÌm cÜ©i nh§ thuª thi‰u th©i, cÛng tÆp làm, cÛng Ç‹ dành tiŠn, nhÜ con gái bây gi©. Dòm con v§i Çôi m¡t thÜÖng yêu bao la, rÜng rÜng cám cänh mình ÇÖn chi‰c thui thûi v§i ÇÙa con gái út. Hai mË con trong cæn nhà r¶ng thinh thang v§i hai ngÜ©i Çàn ông sÒn sÒn Å hai ngÜ©i giúp viŒc tØ khi chÒng còn sanh tiŠn ÇÅ phø trách viŒc nhà cºa ru¶ng vÜ©n và chèo ghe thâu lúa ru¶ng. M¥c dÀu góa bøa, ÇÖn Ƕc chÓng chÕi v§i Ç©i, bà cÛng Çã gÀy d¿ng cho th¢ng con trai có cæn cÖ trên tÌnh, ÇÙa con gái k‰ Çã gä Çi xa, t§i con út nhÙt quy‰t gä b¡t rÍ. Cuc Ç©i còn låi sÓng hû hÌ hôm s§m v§i con v§i cháu. Чc mÖ Çám cháu ngoåi sau này ª gÀn mình cho ljn khi theo ông bà vŠ dܧi vùng ÇÃt m§i.Têm trÀu, chÈ trái cau tÜÖi, nåy håt, æn mi‰ng trÀu cho ngon, b‡ng nghe con gái øa oË dai d£ng phía vách hè, bà Ba buông xøi mi‰ng trÀu, chåy ra Ç« con vô nhà, ÇÄy n¢m trên võng. Nhån nh¡m m¡t thiêm thi‰p mŒt lä, kŒ mË xÙc dÀu, r© trán, n¡n bóp chân tay. Bà ba Chܪng lo ngay ngáy cæn bŒnh lå lùng cûa con gái. HÒi nãy còn chong chÕi, gi© nhÜ ngÜ©i bÎnh n¥ng. Hai, ba ngày không h¶t cÖm trong bøng, ch¡c kiŒt sÙc bÎ nu‡ng sanh ra øa mºa. Bà ba Chܪng nhai v¶i mi‰ng trÀu, lÆt ÇÆt Çi lË xuÓng b‰p b¡t nÒi cháo. BÈ mÃy nhánh chà bÕ vào lò, nhè nhË gát chéo thêm mÃy cây cûi trên nhánh chà cháy dª dang, cº Çng chÀm chÆm, Üu tÜ. ChiŠu qua còn ngÒi chÖi v§i bà trên hàng Çá trܧc nhà, Çâu có Çau y‰u gì. Bà mÜ©ng tÜ®ng nhÜ mình Çoán không Çúng cæn bŒnh cûa con. Ti‰ng chà khô n° lách chách êm êm. ñÅy cûi vô lò, bà ngóng ra sân dòm chØng mÃy ÇŒm lúa. CÖn gió nhË l¡c lay nhành °i, b¡t bà ba nh§ låi gÀn Çây Nhån thÜ©ng leo v¡t vÕng trên cây, l¥t h‰t trái chua, trái chát, l¥t luôn m§ kh‰ sau vÜ©n, thÆm chí th†c thêm nh»ng trái bÀn °i ven råch sau nhà, š nghï Çó làm bà nh§ thêm cº chÌ lå lùng cûa Nhån. Sáng s§m không hŠ thÃy m¥t nhÜ m†i hôm, Çi mÃt biŒt cho t§i trÜa tr© trÜa trÆt m§i ló vŠ, thÜ©ng hay tránh m¥t mình, không còn chà l‰t nhÕng nhÈo m‡i khi bà ngÒi æn trÀu trên b ván. Nghi ng© vÅn vÖ, bà ba Chܪng bÕ nÒi cháo Çang sôi †c åch trên b‰p, Çi ra phía võng ngó Nhån trân trân, bÃt ng© b¡t g¥p ch‡ hóp c°, dܧi khoänh da mŠm måch nÖi Çó gi¿t gi¿t, nhäy lên xuÓng soi sói. M¥t bi‰n s¡c, bà ÇÙng ch‰t sºng nhÜ tr©i trÒng phía trên ÇÀu võng. T¿ dÜng bà chóng m¥t ngang, hÒi lâu bà vói tay chÕi vào ct nhà, m¡t nháy nháy ngæn ngÃn nܧc s¡p trào. MÓi nghi ng© s¿ hÜ hÕng cûa con gái hi‹n hiŒn trܧc m¥t. TÙc giÆn bØng bØng trong lòng, bà ÇÆp ÇÆp ÇÀu võng d¥t månh tay, v§i š ÇÎnh d¿ng Nhån dÆy tra hÕi cho ra ng†n nguÒn, lôi thôi Çánh nó mt trÆn. Nhån c¿a mình mª m¡t ngác ngÖ ngܧc dòm mË bÓi rÓi. Làn da xanh xao, hÓc hác, thi‹u não, m§ tóc rÓi phû trán, lòa xòa nºa m¥t bê b‰t mÒ hôi, lòng bà tr°i dÆy n‡i thÜÖng xót con vô cùng. CÖn giÆn cành hông l¡ng xuÓng nhÜ cái bong bóng lûng l‡ xì hÖi. Bà ch®t nghï ljn m¶t ÇiŠu bÃt l®i và t¿ nhÆn phÀn l‡i vŠ mình, không Ç‹ š dòm chØng Nhån, lÖ là bÕ m¥c nó thÜ©ng Çêm ª nhà m¶t mình, Ç‹ t¿ do và còn nh© vä con trai hàng xóm ngû giúp. Bây gi© chuyŒn Ƕng tr©i xäy ra, hÍ ©mÛi dåi thì lái chÎu Çònª. Cam lòng Çón nhÆn n‡i bÃt hånh giáng xuÓng ÇÀu mình.
        Bà ba Chܪng trª låi b¶ ván, chøp Óng nh° nhä bã trÀu, vói tay kéo khay trÀu, têm mi‰ng khác. ˆn trÀu là thú tiêu khi‹n, nhÄn nha, nhai trÀu thú vÎ, vÆy mà hôm nay bà nhai trÀu nhÜ nhai Çá sån, không còn bi‰t mùi vÎ cûa mi‰ng cau tÜÖi, mi‰ng trÀu xanh bôi vôi ÇÕ. Bà cÙ æn, cÙ nhai t§i tÃp, nhä mi‰ng n† låi nhai ti‰p mi‰ng kia, không bi‰t bao nhiêu lÀn bºa cau, bao nhiêu lÀn têm trÀu, nhä xác trÀu gÀn ÇÀy cái Óng nh° mà bà chÜa bi‰t phÜÖng cách nào giäi quy‰t, tránh khÕi ti‰ng tai dÎ nghÎ cûa ngÜ©i Ç©i. ñiŠu sÌ nhøc, nhuÓc nhÖ, båi hoåi gia phong, theo luÆt ngày trܧc thì "Çóng bè chuÓi thä trôi sông". XÃu h° bi‰t mÃy khi bøng nó m¶t ngày m¶t l§n. Suy nghï lung tung cuÓi cùng nhÙt quy‰t không håch hÕi, không cÀn bi‰t tÆn nÖi tÆn gÓc. Bi‰t rÒi không lë bi‹u con làm ÇiŠu thÃt ÇÙc, bi‰t rÒi Ç‹ vÆy coi nhÜ nhìn nhÆn s¿ xÃu xa. ChuyŒn Çã l« làng, rÀy rà Çánh ÇÆp Òn ào nhÜ kêu ngÜ©i mét thót, v« xóm v« làng h† cÜ©i chê xÃu h°. Bà nh° nܧc cÓt trÀu, Ç‹ Óng nh° xuÓng ván, trÀm ngâm, ngÒi trÖ trÖ không nhúc nhích. N‡i xót xa ngÆm ngùi l¡ng xuÓng, cay Ç¡ng n‡i dåy kh© cûa con làm nhøc nhã tông ÇÜ©ng. Bao nhiêu d¿ liŒu tính toan Ç©i mình Ç©i con Çi vào
ÇÜ©ng b‰ t¡c, nông n‡i nÀy không th‹ phÖi bày, không th‹ than thª, Çành làm ngÖ trܧc cänh tình ch© Ç®inh»ng  bi‰n thiên. Bà Ba ngóng ra sân cÃt ti‰ng ghèn nghËn Çu°i diŠu Çang xà quÀn trên không ch¿c Çáp xuÓng cÃp Çám gà
con bÜÖi lúa.Täng sáng nay bà Ba Chܪng trª vŠ v§i ÇÙa nhÕ m§i sanh còn
ÇÕ hÕn, Ç¥t n¢m trên b¶ ván ch‡ khay trÀu. ñÙa trÈ ngû vùi trong l§p khæn lông dày bÎt. CÜ©i hŠnh hŒch bà ba nói n¿ng: "ñ‹ N¶i cho uÓng chút nܧc cam thäo "nhe".Ti‰ng mu‡ng lanh canh va thành tách di vào buÒng trong gi»a s¿ ng« ngàng kinh ngåc cûa Nhån. L¡ng nghe ti‰ng mË xÜng " Bà n¶i v§i con mình mà hai hàng nܧc m¡t thÜÖng cäm chäy tràn khÕi khóe. MË Çã bi‰t và Çã cÙu kh°, t‰ Ƕ rºa mÓi nh§p nhÖ. CÙu mình, cÙu ÇÙa trÈ thÖ xÃu sÓ. Nhån khóc ngÃt m¶t mình trong buÒng gói. TÙc tܪi ai hoài v§i mÓi tình mÅu tº, n‡i c¿c nhøc cûa mË già tØ bÃy lâu nay, n‡i båc phܧc cûa mình vÆt vã vØa thoát qua cái ch‰t trong ÇÜ©ng tÖ kë tóc.

        Pháo n° Çùng Çùng m¶t tràng dài vang v†ng bên b‰n sông. Hai chi‰c
ghe rܧc dâu, ÇÜa dâu Çã r©i xa b‰n ÇÆu, ti‰ng máy n° bình bÎch còn ngân džng trên m¥t nܧc tràn ÇÀy. Chú Hai g« tÃm bäng vu qui và d†n dËp theo nhÜ l©i chû d¥n dò. VØa làm chú vØa t¿ hÕi: "Không bi‰t tåi sao bà Ba Chܪng gä con gái út cho ngÜ©i lái lúa, ngÜ©i Çàn ông góa v® già c¢n, ª miŒt "ThÀy Y‰n Ki‰ng
Vàng" Cao Lãnh. Chú Hai l¡c ÇÀu thª dài áy náy cho thân phÆn cûa ngÜ©i
con gái tu°i nhÕ chÎu cänh xa nhà làm dâu con nÖi khÌ ho cò gáy, së không
mÃy khi ÇÜ®c vŠ thæm mË già thui thûi sÓng m¶t mình v§i ÇÙa cháu N¶i vØa m§i lên næm.
 

                                                                     NGUY•N THI LONG AN