WEB5

NGÜ©I CHÎ DÂU
              TrÀn Bình Nam

Bà Linh trª mình thÙc giÃc, ánh n¡ng chi‰u qua màn cØa s° Çã lâu, bà cäm thÃy Ãm trên má. Ngoài vÜ©n ti‰ng chim sÈ kêu ríu rít; trong nhà yên tînh, các
cháu Çã Çi h†c.

VŠ thæm quê l¥n này bà ª chÖi lâu nên không v¶i vàng gi© giÃc nhÜ nh»ng lÀn trܧc. Hôm nào bà cÛng dÆy trÍ, n¢m trên giÜ©ng mÖ màng Çû thÙ chuyŒn trܧc khi dÆy, chäi chuÓt Çôi chút, rÒi ra nhà b‰p nói chuyŒn v§i ngÜ©i em gái. Em bà, cô Thúy nhÕ hÖn bà mØÖi tu°i cùng ch°ng là chû ngôi nhà bÓ mË bà Ç‹ låi.

Bà Linh r©i khÕi ngôi nhà này næm 26 tu°i, khi bà tái giá. Bà lÃy ch°ng l¥n ÇÀu næm 17 tu°i. ChÒng trܧc, ông Bình, thÜÖng yêu bà rÃt m¿c, nhÜng chÌ sÓng hånh phúc v§i nhau m¶t næm thì ông Bình tØ nån. Phong ba bão táp d°n dÆp ǰ xuÓng cu¶c Ç©i con gái cûa bà. Tám nåm sau bà m§i có m¶t Ç©i sÓng °n ÇÎnh v§i Hùng,ngÜ©i ch°ng sau.

Sau næm 1975 bà Linh cùng Hùng và ba ngÜ©i con sang ÇÎnh cÜ tåi Thøy Sî. Hai v® ch°ng mua m¶t cæn nhà r¶ng rãi ª Geneve cånh b© hÒ Leman.

Bà Linh có ba anh chÎ em. M¶t ngÜ©i anh, m¶t em trai và Thúy. Song thân bà qua Ç©i Çã lâu, ngôi nhà quen thu¶c, nÖi bà sinh ra và l§n lên Ç‹ cho ngÜ©i em
gái ª. Anh bà Çi kháng chi‰n, sau Çó tÆp k‰t ra B¡c, næm 1975 trª vŠ, có quyŠn th‰ và m¶t Ç©i sÓng °n ÇÎnh, nhÜng ít quan hŒ v§i các anh chÎ em khác. NgÜ©i
em trai, sî quan quân Ƕi C¶ng Hòa bÕ mình trong chi‰n tranh. Cæn nhà b¢ng g‡, làm Çã lâu næm vÅn còn ch¡c ch¡n, chï có mái tranh hai næm phäi l®p låi
m¶t l¥n, n¢m trong m¶t khu vØÖn hai mÅu ÇÃt có nhiŠu cây ån trái, nhiŠu nhÃt là thÖm, cau, mít và nhãn. Nåm ngoái trong chuy‰n trª vŠ thæm nhà, bà Linh giúp em l®p låi mái tranh, nay còn tÓt.

Trܧc næm 1986 ngÜ©i em gái và chÒng làm viŒc cho m¶t h®p tác xã Çóng giày cûa thÎ xã Hu‰. Bà Linh vŠ thæm mÃy lÀn thÃy Ç©i sÓng em chÆt vÆt, v® chÒng Çi làm cä ngày, con cái ª nhà lêu lÕng, khu vÜ©n cây ån trái không ai chåm sóc, bà Linh bÕ tiŠn giúp em thuê ngÜ©i x§i ÇÃt, làm cÕ, Çào gi‰ng Ç¥t bÖm nܧc,chæm bón låi khu vÜ©n. Sau m¶t næm thÃy hoa l®i Çû chi tiêu, hai v® chÒng xin nghï viŒc h®p tác xã dùng toàn thì gi© sæn sóc khu vÜ©n cây ån trái và tr°ng rau. Hoa l®i ch£ng nh»ng Çû chi tiêu còn dành døm ÇÜ®c chút ít trä
dÀn vÓn cho bà Linh. Có em ª nhà vØa coi vÜ©n vØa bÀu bån, næm nay bà Linh vŠ ª chÖi lâu.

ThÜ©ng ngày bà Linh dÆy trÍ, hôm nay bà dÆy trÍ hÖn. ñêm hôm qua bà ngû không yên giÃc. Tr¢n tr†c v§i š ÇÎnh, nhÜng chÜa quy‰t, ljn thæm ngôi nhà bà mË chÒng cÛ, nÖi Çó Linh Çã sÓng v§i Bình m¶t tuÀn lÍ trÜÖc khi theo ch°ng vào Nam.

Næm 17 tu°i Linh là thi‰u n» ÇËp nhÃt làng, nhiŠu thanh niên trong xóm ngæm nghé, nhÜng Ç‹ mÖ Ü§c nhiŠu hÖn hy v†ng. Gia Çình Linh sung túc,thân phø là m¶t y tá lành nghŠ cûa bŒnh viŒn Hu‰, ÇÜ®c làng xóm vÎ nÍ.
Thanh niên trong làng con nhà nghèo sÓng b¢ng nghŠ làm rÅy, th® m¶c hay th® hÒ. H† thích ng¡m Linh, hát nh»ng câu ca dao tr» tình trêu ch†c, nhÜng h† bi‰t Linh không thu¶c vŠ h†.

Bình quê Kim Long, làm viŒc ª Sài Gòn sau khi LJ b¢ng Thành Chung. MË Bình quen v§i mË Linh. ThÃy Linh ÇËp, n‰t na bà ngõ š cho con trai. Sau khi xem tÃm hình vÆn âu phøc khôi ngô tuÃn tú v§i chi‰c ræng c©i có duyên Än dܧi Çôi môi nghiêm trang cûa Bình, mË Linh rÃt Üng š. Bà khéo léo cÀm tÃm hình cho Linh xem,gián tiêp cho bi‰t bà Çã ch†n ÇÜ®c r‹.

T‰t næm Çó mË Bình dÅn Bình ljn thæm gia Çình Linh. ñÜÖng ª phòng sau, Linh nhìn tr¶m Bình qua bÙc màn väi mÕng trong khi mË vØa uÓng trà vØa nói chuyŒn v§i mË Bình m¶t cách tÜÖng Ç¡c, thïnh thoäng hÕi Bình nh»ng câu hÕi vô thܪng vô phåt. Linh thÃy Bình ngÒi yên nghe, nhÕ nhË vâng då, nhÜng Çôi m¡t không dÃu ÇÜ®c s¿ bÒn chÒn nóng lòng ch© Ç®i. Linh cäm th¤y hài
lòng, lo l¡ng, nôn nao. Linh chÜa tØng yêu ai, yên tâm chÃp nhÆn sÜ x‰p Ç¥t cûa mË. NhÜng Bình ngÒi Çó, ÇËp trai, cao l§n v§i chi‰c ræng c©i có duyên,Linh Çã th¤y trên t¤m hình làm cho Linh th¤y lòng rào råt, mÖ tܪng chuyŒn yêu ÇÜÖng.

B‡ng ti‰ng mË g†i: "Linh! con dËp giúp mË mÃy tách trà và ra chào bác và anh Bình."

Linh vén v¶i mái tóc nhanh nhËn bܧc ra cúi chào mË Bình, m¡t li‰c nhanh vŠ phía Bình. ñôi m¡t g¥p nhau và hai ngÜ©i tìm thÃy trong ánh m¡t s¿ chÃp nhÆn lÅn nhau.

LÍ cܧi ÇÜ®c t° chÜc sáu tháng sau, khi Bình vŠ phép Ç¥c biŒt. Cܧi xong Linh vŠ nhà ch°ng m¶t tu¥n lÍ trܧc khi theo ch°ng vào Nam. Hånh phúc chÜa ÇÜ®c m¶t nåm, chÜa có con ÇÀu lòng, bi‰n cÓ t§i, chÒng Linh bÎ lính Pháp gi‰t khi tái chi‰m các tïnh miŠn Nam næm 1946.

Gi»a cänh loån li, Linh vÜ®t gian lao trª vŠ quê, ÇÎnh ª v§i bÓ mË ch°ng cho phäi Çåo dâu con. Linh cho bÓ mË Bình bi‰t hoàn cänh Bình bÎ lính Pháp gi‰t
và tåi sao Linh không tìm ÇÜ®c xác chÒng. BÓ mË Bình quá Çau kh° trܧc tin d», quên n‡i Çau kh° riêng cûa Linh, thÜ©ng trách Linh thi‰u Çåo v® chÒng, n« bÕ chÒng bÖ vÖ không m° mä. Ph¥n Çau kh° vì chÒng ch‰t, ph¥n gia Çình bÓ mË ch°ng thi‰u thÜÖng yêu h¤t hûi, Linh Çành gåt nܧc m¡t trª vŠ nhà bÓ mË.

NhiŠu næm sau Linh g¥p Hùng. Gia Çình Hùng cùng làng. Thân phø Hùng ÇÜ®c b° dåy h†c tåi m¶t tÌnh xa và mang cä gia Çình theo. Ÿ làng ít ai còn biêt ljn gia Çình cûa Hùng, chï thïnh thoäng cha Hùng ÇÜa Hùng vŠ thæm quê cho bi‰t. L¥n cuÓi cùng vào nåm 1943. Hùng g¥p Linh khi Çó là m¶t cô gái vØa ljn tu°i dÆy thì. Hùng ra Çi mang theo hình änh cûa Linh, ch© d¸p trª vŠ.R°i Hùng Çi biŠn biŒt. LÃy b¢ng cØ nhân xong Hùng thi tham vø ngoåi giao, sau Çó biŒt phái làm viŒc cho ûy ban Væn hóa Liên hiŒp quÓc tåi Sài gòn.

Hùng g¥p låi Linh næm 1954 tåi Hu‰ khi vŠ nghiên cÙu k‰ hoåch trùng tu Çåi n¶i trong chÜÖng trình phøc h°i di tích væn hóa th‰ gi§i cûa Liên hi®p quÓc. Tình bån, r°i tình yêu ljn dÍ dàng gi»a hai ngÜ©i. Næm sau lÍ cܧi ÇÜ®c t° chÜc ÇÖn giän tåi Hu‰. Hùng không bi‰t Linh Çã có m¶t Ç©i ch°ng. Linh không có š ÇÎnh dÃu. Linh d¿ tính cho Hùng bi‰t trܧc khi cܧi nhau nhÜng cÖ h¶i Çó không bao gi© t§i. Sau khi °n ÇÎnh tåi Thøy Sî Linh sÓng hånh phúc v§i Hùng và các con. Linh d¥n quên quá khÙ, và š muÓn nói s¿ thÆt v§i ch°ng dÀn dÀn tan bi‰n. NhiŠu Çêm trª mình thÙc gi¤c, n¢m bên ch°ng Linh có cäm tܪng nhÜ mình thi‰u trong tr¡ng, nhÜng khi muÓn nói v§i ch°ng Linh låi s® làm mÃt cái yên tïnh cüa gia Çình.

* * *

LÀn này vŠ quê ª lâu, š muÓn nhìn låi ngôi nhà cÛ nÖi Çó bà Linh Çã sÓng v§i Bình và Çã Çau kh° buÒn giÆn bÓ mË chÒng bÕ Çi trª låi thôi thúc bà mãnh liŒt. NhÜng bà còn do d¿. Bà t¿ hÕi: "thæm gì và còn gì Ç‹ thæm?" Bà s® khÖi låi ÇÓng tro tàn dî vãng.

NhÜng bây gi¶ bà Çã quy‰t. ChiŠu hôm qua ra vÜ©n chÖi v§i Thúy Çang chæm mÃy luÓng rau, vØa lúc m£t tr©i Çang xuÓng, b¥u tr©i sáng r¿c, n¡ng vàng chi‰u v¡t lên qua m¶t Çám mây tr¡ng l§n làm n°i bÆt gi»a bÀu tr©i m¶t Çàn chim Çang ÇÆp cánh lÖ lºng bay vŠ hܧng chân tr©i. BÙc tranh g®i låi hình änh bà thÜ©ng thÃy
 khi cùng sÓng v§i Bình. M‡i chiŠu, cÖm nܧc xong, bà và Bình thÜ©ng mang gh‰ ra trܧc sân nhà nhìn m¡t tr©i l¥n và nhìn nh»ng Çàn chim låc lÕng bay v¶i vŠ t°. Mùa thu, Bình thích vØa nhìn chim bay vØa hát
Çû cho bà Linh nghe: "ñ‰n nay thu tàn, phÜÖng xa kìa chi‰c én bay vŠ ...KhuÃt trong mây ngàn, riêng ta nhìn Çâu thÃy bóng quê ..." Ti‰ng hát cûa Bình nhÜ còn væng vãng Çâu Çây. Linh b‡ng thÃy nh§ Bình tha thi‰t, nh§ nÖi bà Çã hܪng m¶ng ÇËp thuª ban ÇÀu cûa ngÜ©i con gái.

T¡m xong, bà Linh ch†n m¶t chi‰c áo mÀu hoa cà là mÀu Bình thích nhÃt,trang Çi‹m v¶i vàng r°i ra Çi. Bæng qua mÃy con ÇÜ©ng làng quen thu¶c dÅn vŠ phía b© sông HÜÖng bà thÃy khung cänh lå dÀn, cây cÓi không còn um tùm nhÜ trܧc, nhÜ©ng ch‡ cho nhiŠu nhà m§i m†c chen chúc nhau, mái tranh xen lÅn mái ngói. ñ‰n m¶t cánh ÇÒng nhÕ trÒng lúa, bà Linh thÃy con ÇÜ©ng tÌnh l¶ chåy sát b© sông. M¶t kiŒt nhÕ rë tØ tÌnh l¶ là ÇÜ©ng dÅn ljn nhà Bình. Bà Linh không ch¡c mình vào Çúng lÓi n‰u ÇÀu kiŒt nhÕ không có cái mi‰u thành hoàng nay Çã bÕ hoang. Th©i gian ng¡n ngûi ª v§i Bình m‡i lÀn vŠ nhà thæm mË trª låi bà Linh Çã lÃy mi‰u thành hoàng này làm chuÄn Ç‹ nhÆn ra ÇÜ©ng. Bà bÒn chÒn. GÀn næm mÜÖi næm bà m§i trª låi con ÇÜ©ng nhÕ này. CÛng gÀn 50 næm bà không gi» quan hŒ nào v§i gia Çình Bình. BÓ mË Bình ch¡c không còn, nhÜng còn mÃy em cûa Bình? Hai ngÜ©i em, m¶t trai m¶t gái xê xích tu°i v§i bà, và m¶t chú em út tên là Vån hÒi Çó Çã 12 tu°i
chÜa bi‰t gì và là ngÜ©i Ƕc nhÃt trong gia Çình có cäm tình v§i bà. NhiŠu khi thÃy bà khóc m¶t mình, chú bé Vån ljn bên cånh ngây thÖ hÕi: "sao chÎ khóc?" r°i hôn lên má chÎ trܧc khi bën lën chåy Çi.

KiŒt nhÕ ÇÀy con nít, ch‡ này mÃy ÇÙa Çánh bi cãi nhau chí chóe, ch‡ kia mÃy ÇÙa tø låi bên cånh m¶t quán nhÕ mua bánh kËo. MÃy ÇÙa l§n ngÅng nhìn bà Linh nhÜ nhÆn ra ngÜ©i khách lå. Bà nghe chúng thì thào: "ViŒt kiŠu tøi bây Öi!" Bà mïm cÜ©i. Danh hiŒu ViŒt kiŠu tØng mang ljn cho bà vui cÛng nhÜ buÒn. Vui khi ÇÜ®c cÜng chiŠu vì ViŒt kiŠu có nghïa có khä næng tiêu r¶ng rãi, buÒn khi bÎ ÇÓi Çãi nhÜ m¶t ngÜ©i khách lå trên chính quê hÜÖng mình. Bà Linh cäm thÃy låc lÕng.

M£t tr©i lên Çã khá cao. …m Ƕ làm khí tr©i thêm nóng bÙc. Làn gió nh© th°itØ sông HÜÖng im lìm không làm cho bà Linh cäm thÃy mát. Bà bܧc v¶i Ç‹ xua Çu°i mÃy š nghï b¿c mình. Bà Çã nhÆn ra ngôi nhà ngày xÜa,hiŒn rõ dܧi ánh n¡ng. Bà Linh lÃy chi‰c nón Çang Ƕi xuÓng cÀm tay Ç‹ quan sát ngôi nhà cho rõ hÖn. Ngôi nhà mái ngói trông khô khan, quét vôi tr¡ng, n¢m g†n gi»a chi‰c vÜ©n r¶ng không còn nhiŠu cây æn trái nhÜ xÜa, mÃy luÓng khoai mì lá vàng thân th‹ kh£ng khiu nhÜ thi‰u nܧc.

Trong nhà væng v£ng ti‰ng m¶t phø n» Çang m¡ng con. Nghe gi†ng bà bi‰t ngôi nhà Çã ǰi chû. Lòng bà b‡ng dÜng tê lånh. Quá khÙ chôn ch¥t 50 næm muÓn khÖi låi m¶t lÀn, m¶t chút, cÛng không còn . T¤t cä Çã trª thành dî vãng, ngay cä con ÇÜ©ng này, ngôi nhà Çó, nÖi bà Çã sung sܧng sÓng v§i Bình. TÃt cä ÇŠu xa lå. Th©i gian Çã ch‰t. Bà Linh thÃy chÖi vÖi.

DÃu v¶i mÃy gi†t nܧc m¡t dܧi chi‰c nón lá, bà Linh bܧc nhanh, rë vào lÓi khác trª vŠ.

* * *

Ng°i trên máy bay trª vŠ Thøy Sî, bà Linh thÃy trong lòng b§t n¥ng nŠ. L©i chÌ dÅn an toàn cûa các n» chiêu Çãi viên, âm thanh cûa hoåt Ƕng máy bay khi
cÃt cánh không làm cho bà thÃy lo lo nhÜ nh»ng chuy‰n bay trܧc. Bà tìm thÃy s¿ bình an cûa tâm hÒn sau giây phút xúc Ƕng mãnh liŒt khi tìm vŠ k› niŒm xÜa. Bà tìm cách lÃp m¶t khoäng trÓng Ç‹ chÌ thÃy m¶t khoäng trÓng khác, nhÜng ít nh¤t bà Çã trª vŠ thæm nÖi Çó.

Chi‰c máy bay Jumbo 747 hå thÃp cao Ƕ, bà Linh thÃy cänh vÆt quen thu¶c bên dܧi hiŒn dÀn ra. Bà thoäi mái xem låi dây lÜng an toàn, sºa th£ng låi lÜng gh‰, sung sܧng s¡p ÇÜ®c g¥p Hùng và các con.

Phi trÜ©ng Geneve nhiŠu hành khách ngoåi giao chÌ thua N»u u§c, r¶n rÎp nhÜ thÜ©ng lŒ. Nhân viên quan thu‰ và di trú làm viŒc nhanh chóng và lÍ Ç¶.
Bà Linh theo Çoàn hành khách thông qua thû tøc quan thu‰ và nhÆp cänh xong, v¶i vàng bܧc ra ngoài. NhÆn ra nét m¥t rång r« cûa mË, cô gái út vØa Ç« hành lš cho mË vØa ríu rít:

"MË! MË v« quê ngoåi chuy‰n này lâu vui l¡m hä mË?"
Hùng hôn nhË lên má v® phø h†a:
" Con nói Çúng, anh thÃy em gÀy di chút ít nhÜng khuôn m¥t thÆt bình an nhÜ ngÜ©i vØa Ç¡c Çåo. MÃy lÀn trܧc m‡i lÀn thæm nhà trª vŠ anh thÃy em buÒn nh§ luy‰n ti‰c m¶t cái gì muÓn mang theo ch£ng Çu®c. Em nghiên cÙu giáo lš nhà PhÆt và tÆp thiŠn ÇÎnh Çã có k‰t quä."

Bà Linh mïm cÜ©i sung sܧng.

* * *

M¶t bu°i sáng Çi ch® vŠ, bà Linh thÃy m¶t phong thÖ Çóng dÃu bÜu ÇiŒn ViŒt Nam gºi Çi tØ ñà Låt. Linh tính báo cho bà m¶t cái gì låi ljn xáo tr¶n Ç©i bà?
VØa bóc thÜ bà vØa soát duyŒt trí nh§ xem còn bån bè nào ª ñà Låt. Bà không còn ai thân thích ª ñà Låt.

Bà Linh nín thª džc lá thÜ, s¡c m¥t bi‰n tØ ngåc nhiên ljn xúc Ƕng. ñ†c xong, không kŠm ch‰ n°i bà Ç¥t lá thÜ xuÓng bàn ôm m£t khóc nÙc nª. VØa lúc Çó Hùng Çi chÖi quÀn v®t vŠ. ThÃy v® khóc, phong thÜ còn m¢m bên cånh, Hùng thoåt nghî ch¡c có chuyŒn ch£ng lành trong gia Çình v® ª ViŒt Nam. NhÜng Hùng không tin. Hùng bi‰t v® là ngÜ©i giÕi chÎu Ç¿ng và quen kŠm
Hùng thoåt nghî ch¡c có chuyŒn chÆng lành trong gia Çình v® ª ViŒt Nam.

NhÜng Hùng không tin. Hùng bi‰t vþ là ngÜ©i giÕi chÎu Ç¿ng và quen kŠm ch‰ cäm xúc. XÜa nay buÒn kh° gì bà chï Ç‹ thoáng lên nét m¥t, chÜa bao gi© khóc, ngay cä l¥n ÇÙa con trai thÙ nhì næm Çó m§i 8 tu°i ÇÎ h†c vŠ bÎ xe cán phäi n¢m phòng h°i sinh mÃy ngày m§i bi‰t thoát ch‰t bà cÛng c¡n ræng chÎu Ç¿ng không khóc. Hùng yên l£ng ljn ng°i cånh bà Linh, âu y‰m Ç¥t nhË bàn tay lên vai v®, Çôi m¡t hÕi han nhìn bà không nói, s¤n sàng chia s¿ thÓng kh° v§i bà.

Bà Linh ngØng khóc, c¥m lá thÜ ÇÜa cho Hùng nhË nhàng bäo: "Anh džc Çi."

H°i h¶p Hùng mª bÙc thÜ:

"ñà Låt ngày 4 tháng 6 næm 1994

ChÎ Linh,

Tôi xin gi§i thiŒu Ç‹ chÎ khÕi ng« ngàng. Tôi là NguyÍn Vån Giang, em ông NguyÍn Væn Bình ª Kim Long. Ch¡c chÎ còn nh§ ngÜ©i chÒng bÃt hånh chï ÇÜ®c hånh phúc sÓng bên chÎ m¶t næm r°i tÙc tܪi qua Ç©i trong chi‰n tranh.

BÓn mÜoi tám nåm nay, tØ h°i anh tôi bÎ lính Pháp b¡n ch‰t rÒi xô xác xuÓng sông nhÜ l¶i chÎ thuÆt l©i, ba má tôi vì quá Çau kh° Çã không bi‰t phäi ÇÓi xØ v§i ch¸ nhÜ th‰ nào cho phäi. Th‰ r°i chÎ trª vŠ v§i hai bác.

M¶t phÀn vì chi‰n tranh, m¶t phÀn chúng tôi còn nhö không ai nghî Çên viŒc tìm xác anh tôi xem Çã trôi dåt phÜÖng nào, hÖn n»a chÌ có chÎ là ngÜ©i duy nh¤t bi‰t nh»ng chi ti‰t cuÓi cùng trܧc khi anh tôi qua Ç©i, thì tØ Çó ljn nay g¥n 50 næm chúng tôi không hŠ bi‰t tin tÙc cûa chÎ. Do hoàn cänh th¿c t‰ cûa m¶t ÇÃt nܧc bÎ chi‰n tranh và tâm lš, chúng ta hoàn toàn c¡t ÇÙt quan hŒ v§i nhau.

Cách Çây mÃy næm ª ViŒt Nam có phong trào truy t¥m thân nhân th¤t låc trong chi‰n tranh, tôi vŠ Hu‰ hÕi thæm tin chÎ nhÜ bܧc khªi ÇÀu truy tìm xác cüa anh tôi. HÖn n»a, chÎ còn nh§ chú Vån hÒi Çó 12 tu°i thÜÖng chÎ nhÃt nhà, thïnh thoäng chú Vån hÕi tôi biêt tin tÙc chÎ ª Çâu không.

Ÿ Hu‰ tôi ÇÜ®c bi‰t chÎ vØa vŠ thæm quê ª g¥n 6 tháng và m§i trª vŠ Thøy Sî. Cô An bên chÎ cho tôi ÇÎa chÌ cüa chÎ.

VÆy xin chÎ, vì tình cÛ nghîa xÜa v§i ngÜ©i ch°ng Çã khu¤t cho tôi bi‰t thÆt ÇÀy Çû chi ti‰t nh»ng gì chÎ còn nh§ vào nhæng ngày kinh hoàng nåm 1946 Çó, may ra ÇÜ®c ngÜ©i ta gói ghém chôn c¤t tåi m¶t nghîa trang tØ sî nào Çó.Hiên nay tÌnh nào cÛng có nghiã trang liŒt sî dành cho nh»ng ngÜ©i Çã bÕ mình trong cu¶c kháng chi‰n chÓng Pháp giành Ƕc lÆp. Tåi nghîa trang liŒt sî B‰n Cát có m¶t ngôi m¶ vô chû ÇŠ tên NguyÍn Væn Båc. Tôi së xin khai quÆt Ç‹ xác minh xem có phäi Çó là m¶ phÀn cûa anh tôi không sau khi có thêm chi ti‰t nÖi chÎ Çã ki‹m chÙng. Anh tôi có m¶t chi‰c ræng c©i. Næm vŠ Hu‰ cܧi chÎ, tôi nghe anh tôi ÇÎnh së nh° Çi, nhÜng tôi không bi‰t Çã nh° chÜa trܧc khi anh tôi lâm nån.

Nåm 1946 chÎ trª låi Huª sau khi anh tôi qua Ç©i, nh§ låi tôi r¤t ti‰c ba má tôi và chúng tôi Çã ÇÓi Çãi thi‰u thông cäm v§i chÎ. M§i rÒi tôi Çã lên B‰n Cát, lên cÀu B‰n Cûi, nhìn con sông B‰n LÙc khá r¶ng chäy dܧi c¥u, vào làng Hòa
ÇÎnh, nghe các cø già k‹ låi chuyŒn Tây khûng bÓ tr¡ng dân làng khi tái chi‰m, b¡n h¢ng loåt ngÜ©i Çôi khi có cä phø n», chúng tôi bi‰t chÎ không có cách gì khác hÖn là chåy lÃy thân Ç‹ vŠ cho ba má tôi bi‰t s¿ tình. Lúc này có cÖ h¶i hi‹u n‡i kh° tâm cûa chÎ thì ba má tôi ÇŠu Çã qua Ç©i.

Tôi r¤t mong thÜ chÎ h°i âm Ç‹ chuÄn bÎ Çi B‰n Cát m¶t lÀn n»a."

ñ†c xong thÜ Hùng thÃy Çau nhói. Bu°n và giÆn làm Hùng choáng váng.NhÜng Hùng kÎp trÃn tïnh. Hùng hi‹u n‰u Linh không th° l¶ ÇÜ®c s¿ th¥m kín cüa cu¶c Ç©i nàng v§i Hùng trܧc khi cܧi nhau thì nàng së không Çû can Çäm tÕ bày khi ÇÙa con Ç¥u lòng ra Ç©i và hånh phúc gia Çình dÒn dÆp t§i.
Hùng nh§ th©i gian thân mÆt v§i Linh trܧc khi cܧi, hÖn m¶t lÀn khi Çang vui b‡ng nhiên Linh trª nên trang nghiêm nói: "Anh Hùng, có chuyŒn quan tr†ng này Linh phäi nói v§i anh." thì l¥n nào Hùng cÛng s® mÃt giây phút th¥n tiên quí báu trܧc vÈ ÇËp l¶ng lÅy cûa Linh gåt ph¡t: "Không có gì quan tr†ng hÖn giây phút anh và em ª bên nhau." Bây gi¶ Hùng th¤m thía n‡i Çau
cûa v®, m¶t mình chôn ch¥t s¥u mu¶n trong lòng suÓt nØa thª k› qua, và b‡ng thÃy thÜÖng v® vô cùng.

ThÃy Linh im l¥ng ch© Ç®i, Hùng âu y‰m:

"Anh bi‰t anh Çã không cho em cÖ h¶i nói chuyŒn này v§i anh tØ nh»ng ngày chÜa cܧi nhau. L‡i tåi anh. VÃn ÇŠ bây gi© là chúng ta có nên cho các con bi‰t không?"

Linh dÙt khoát: "Không, không anh. Chúng ta không có quyŠn Çó."
                                   * * *

Ba hôm sau, Linh vi‰t cho Giang.

"Chú Giang,

Thú thÆt v§i chú, chÎ Çã ngåc nhiên và ng« ngàng lúc nhÆn ÇÜ®c thÜ tØ thành phÓ ñà Låt gºi ljn, ª Çó chÎ không còn ai quen, løc trong kš Ùc cÛng không nh§ ai là NguyÍn Væn Giang. ChÎ v¶i vàng džc thÜ, ljn hàng thÙ nhì thÃy ch»
NguyÍn Vån Bình lòng chÎ quá xúc Ƕng. M¶t dî vãng rùng r®n thoáng hiŒn låi trong trí óc chÎ, vui bu°n Çau kh° trên 48 nåm tr¶i xuyên qua các bi‰n chuy‹n cüa ÇÃt nܧc mà ch¸ Çã chôn vùi tÆn Çáy lòng chï m¶t mình bi‰t m¶t mình
mình hay.

ChÎ Çã džc Çi džc låi thÜ chú. Trܧc h‰t chÎ cäm tå chú và chú Vån Çã nghî Çên viŒc tìm ki‰m hài cÓt ngÜ©i anh quá cÓ, cÛng là ngÜ©i ch°ng ÇÀu cÑa chÎ, Ç‹ mang vŠ quê quán cho ÇÜ®c gÀn m¶ phÀn cha mË.

ChÎ cÛng t¿ thÃy lòng mình ÇÜ®c bình thän hÖn, nhÃt là sau khi džc Çoån thÜ chú cho bi‰t các cô các chú sau khi nghe chú tÜ©ng thuÆt chuy‰n Çi B‰n Cát,ljn cÀu B‰n Cûi, xuÓng tÆn xã Hòa ñÎnh hÕi han các cø già còn sÓng sót Çã chÙng ki‰n cänh ngÜ©i Pháp khûng bÓ dân làng và gi‰t nh»ng ngÜ©i theo kháng chi‰n nhÜ th‰ nào, Çã rõ nguyên nhân cái ch‰t bi thäm cüa anh Bình và thông cäm tåi sao chÎ không th‹ ª låi tìm cho ra xác ch°ng trܧc khi trª vŠ.

HÒi tܪng låi næm xÜa khi trình bày vŠ cái ch‰t cûa anh Bình, cha mË và các cô chú l§n tu°i ÇŠu không tin Çó là s¿ thÆt, nghi có m¶t bí Än nào bên trong,rÒi tìm cách không chÃp nhÆn chÎ trong gia Çình không m¶t l©i an üi thÜÖng
håi t¶i nghiŒp cho tu°i xuân xanh cüa chÎ s§m góa bøa. ChÎ Çành gåt nܧc m¡t trª vŠ nhà bÓ mË.

NhÜ Çã thuÆt låi cho cha mË cách Çây 48 næm, ch¸ xin ghi låi các nét chính Ç‹ chú dùng làm d» kiên xác minh m° mä cüa anh Bình. Chú còn nh§ anh Bình là nhân viên quän lš nhà giam Ông YŒm nÖi giam gi» trÈ vÎ thành niên phåm t¶i. Khi ViŒt Minh cܧp chính quyŠn næm 1945, anh Bình và m¶t sÓ nhân viên làm viŒc cho chính quyŠn cách mång. Qua các hoåt Ƕng cûa anh Bình chÎ bi‰t anh Çã tham gia phong trào chÓng Pháp tØ trܧc. Næm 1946 khi Pháp tái chi‰m Nam b¶, anh Bình hܧng dÅn m¶t sÓ nhân viên sª Ông YŒm, trong Çó có anh giáo Trinh, tham gia các t° du kích ti‰p tøc chÓng låi ngÜ©i Pháp. Anh Bình giä làm dân lành sÓng nhÜ các gia Çình khác tåi m¶t cæn nhà cånh bìa rØng Ç‹ hoåt Ƕng. Cu¶c sÓng r¤t nguy hi‹m b¤t tr¡c vì quân Pháp bÓ ráp thÜ©ng xuyên. HÖn m¶t l¥n anh Bình bäo chÎ: "Em nên tìm cách vŠ Sài Gòn liên låc v§i bà con bên ngoåi cüa anh tìm ÇÜ©ng vŠ Hu‰ ª v§i cha mË m¶t th©i gian. Kháng chi‰n thành công anh së vŠ Çón em." Th‰ r°i lÀn l»a quen v§i hi‹m nguy chÎ bÎn rÎn không r©i anh ÇÜ®c.

M¶t bu°i sáng trܧc rång Çông, m¶t ti‹u Ƕi lính Pháp Æp vào chòi lá anh chÎ Çang Än náu, chîa súng nåt n¶ b¡t anh dong tay, løc xét muÓn Çánh anh Bình ngay. ThÃy anh Bình nói ti‰ng Pháp lÜu loát chúng cÛng n‹ không hành hung
anh tåi ch‡.

Khi bÎ dÅn Çi anh m¥c m¶t sÖ mi tr¡ng Çã ngä màu, bên ngoài khoác m¶t chi‰c áo len màu ÇÕ do chính tay chÎ Çan, quÀn s†t kaki vàng, chi‰c ræng c©i cûa anh nhÜ chú hÕi vÅn còn nguyên.

Hôm sau, chÎ bôi m¥t mày giä dång bà già Çi v§i chÎ Bäy, bån cùng xóm tìm ljn ÇÒn lính Pháp. H† cho thæm. Anh Bình khuyên chÎ trÓn Çi, vài hôm ÇÜ®c thä anh së ki‰m chÎ.

ChÎ trª vŠ nÜÖng náu nhà anh chÎ giáo Trinh ch© tin anh. B»a hôm sau, m¶t bu°i sáng chÎ và chÎ Trinh vào rØng ki‰m cüi trª vŠ, vØa trông th¤y chÎ, anh giáo Trinh vØa khóc vØa nói: "ChÎ Öi! liên låc vØa ljn báo tin anh Bình Çã bÎ
chúng gi‰t ch‰t rÒi. Chúng b¡n anh trên cÀu B‰n Cûi trܧc m¡t dân chúng Ç‹ thÎ uy, xong Çá xác anh xuÓng sông."

ChÜa nghe h‰t câu chÎ ngä læn bÃt tÌnh không bi‰t bao lâu, nh© v® chÒng anh giáo Trinh cÙu ch»a m§i tÌnh låi. Sau Çó chÎ lên cÖn sÓt liên miên. N¢m trong chòi lá chÎ ch© tin liên låc viên ki‰m xác anh. Các cø già nói xác trôi sông
nhiŠu l¡m ba ngày së n°i lên. Ch© mãi không có tin tÙc gì. ChÎ nghe nói sông B‰n LÙc chäy vŠ Thû DÀu M¶t rÒi ra sông l§n.

Không còn hy v†ng ki‰m ÇÜ®c xác anh Bình Ç‹ chôn c¤t, chÎ cùng gia Çình anh giáo Trinh tìm Çu©ng vŠ Thü D¥u M¶t . TØ Çó chÎ vŠ Sài gòn, may ki‰m Çu®c gia Çình anh Khánh, bà con xa bên ngoåi cûa anh Bình. ChÎ bán mÃy chi‰c áo cܧi, thêm chút tiŠn giúp Ç« cûa anh chÎ Khánh ra Vûng Tàu, Çi tàu thûy ra Häi Phòng, tØ Çó lÃy tàu ÇiŒn lên Hà n¶i, r°i Çi xe lØa vŠ Hu‰. ChÎ không th‹ k‹ låi h‰t m†i gian truân cûa chuy‰n Çi hai tháng Çó. NhiŠu lúc tܪng chØng không th‹ mang xác vŠ Ç‰n quê hÜÖng. Lúc Çó chÎ vØa 18 tu°i.

ChÎ hy v†ng v§i nh»ng chi ti‰t trên và vong h°n linh thiêng cûa anh Bình së giúp chú ÇÎnh ÇÜ®c m¶ phÀn cûa anh.

ChÎ cÀu nguyŒn và ch© thÜ chú."

                          * * *

ñÜ®c thÜ Giang thông báo, næm sau tØ Los Angeles Vån ljn Geneve thæm gia Çình chÎ Linh. Trª vŠ Vån vi‰t cho anh:

"Anh Giang,

Nhân có viŒc Çi Thøy Sî em có ljn thæm chÎ Linh và gia Çình. ñã hËn trܧc nên chÌ có anh chÎ Linh ª nhà. ChÎ nhìn em b« ng« không ng© g¥p låi chú bé em chÒng cÛ næm xÜa.ChÎ nÃu bún bò Hu‰ Çãi em, và anh Hùng t¿ tay mª rÜ®u chát Ç‹ m©i em.

Câu chuyŒn trao ǰi thân tình Ãm áp m¥c dù ÇÓi v§i anh Hùng em là ngÜ©i xa lå, và ÇÓi v§i chÎ Linh em là hiŒn thân cüa m¶t ky niŒm Çau bu°n nh¤t cûa Ç©i chÎ. Cä ba ngÜ©i ÇŠu không nh¡c ljn anh Bình, m£c dù không ai quên.

Khi em ljn chÎ Linh chào em, không ôm em vào lòng theo lÓi tây phÜÖng, nhÜng lúc ÇÜa em ra cºa chÎ ôm em vào lòng dÃu v¶i mÃy gi†t nܧc m¡t nói nhÕ: 'Chú giÓng anh Bình quá!' ChÎ không cùng v§i anh Hùng ti‹n em ra xe, chÎ ÇÙng ª ngÜ«ng cºa nhìn theo."

                          * * *

TØ Çó m‡i l¥n Çi Âu châu Vån không ljn thæm chÎ Linh n»a. Vào dÎp T‰t Vån cÛng không gºi thiŒp chúc T‰t chÎ. Vån vÅn nh§ thÜÖng chÎ, nhÜng chÎ cÀn ÇÜ®c sÓng bình an.


sqCLOUD6 sqCLOUD23