Bän Nôm, ThÜ viŒn Anh QuÓc
                                                    NguyÍn Væn  Sâm phiên âm
                                                    NguyÍn Kh¡c Kham  hiŒu Çính
                                                    Lê Væn ñ¥ng vi‰t Båt
                                         Ban Tu ThÜ ViŒn ViŒt H†c,California, 2001
 

        TuÒng Tam CÓ Mao LÜ mà quš vÎ Çang cÀm trên tay là m¶t trong b¶ chín hÒi cûa tuÒng hát b¶i vi‰t b¢ng ch» Nôm, lÃy ÇŠ tài trong truyŒn Tam QuÓc, tÙc Tam QuÓc Chí DiÍn Nghïa.
        Nhóm tuÒng này và hÖn hai mÜÖi tuÒng khác, Çã tØng ÇÜ®c công bÓ b¢ng ch» quÓc ng» hay chÜa, ÇŠu ÇÜ®c vi‰t tay do h†c giä ngÜ©i Pháp chuyên vŠ ViŒt Nam là A. Landes mܧn ngÜ©i chép sÜu tÆp cûa ông khi ông phøc vø ª ViŒt Nam vào cuÓi th‰ k› 19. Bän này hiŒn lÜu tr» tåi ThÜ ViŒn Anh QuÓc, Luân ñÓn.  Là bän chép tay nên toàn th‹ sÓ tuÒng trong Çó trª thành Ƕc nhÃt, là kho tàng Çáng trân tr†ng ÇÓi v§i gi§i ViŒt h†c nói chung và ngÜ©i nghiên cÙu vŠ tuÒng hát b¶i hay væn chÜÖng ViŒt nam nói riêng. Trong sÜu tÆp này, các tuÒng Çã ÇÜ®c ph° bi‰n nhiŠu tØ trܧc nhÜ SÖn HÆu, Kim Thåch Kÿ Duyên..  thì không cÀn thi‰t l¡m Ç‹ ÇÜ®c phiên âm gi§i thiŒu lÀn n»a trong lúc ta chÜa có phÜÖng tiŒn dÒi dào, nhÜng ÇÓi v§i các tuÒng chÜa tØng ÇÜ®c phiên âm thì viŒc gi§i thiŒu dܧi dång ch» quÓc ng» quä là ÇiŠu Çáng th¿c hiŒn.  Khóm 9 hÒi cûa tuÒng Tam QuÓc  ¤T   °ê   ºt    ¶Ç    ª trong sÓ Çó. Chúng tôi gi§i thiŒu trܧc Tam CÓ Mao LÜ  vì có th‹ lÀn lÜ®t gi§i thiŒu tØng hÒi mÕng, viŒc in Ãn và chú thích vì vÆy tÜÖng ÇÓi không mÃt bao nhiêu th©i gi©. CÛng không cÀn phäi gi§i thiŒu m¶t lúc nguyên nhóm chín hÒi cûa sÜu tÆp.
        Chúng tôi sao ÇÜ®c là tuÒng này qua nhiŠu trung gian tØ bän ÇÜ®c t¥ng Chánh Phû Anh quÓc t¥ng cho Phû QuÓc Vø Khanh ñ¥c Trách Væn Hóa cûa QuÓc Vø Khanh Mai Th† TruyŠn vào næm 1971, tåm g†i bän này vŠ  m¥t vÆt chÃt là bän QVK vì n¶i dung nó là bän A. Landes hay là bän TVAQ.  Sao qua sao låi nhiŠu lÀn nên bän chúng tôi có ÇÜ®c bÎ m© nhòe nhiŠu ch‡. M© nhòe m¶t vài ch» còn có th‹ tái tåo, m© nhoè nhiŠu ch» nhiŠu trang thì không làm sao džc ÇÜ®c. Chúng tôi Çã nhiŠu lÀn ljn tÆn nÖi lÜu tr» bän QVK tåi ThÜ ViŒn QuÓc Gia cÛ nhÜng không lÀn nào ÇÜ®c phép s© ljn bän sao låi Ç‹ tham khäo hiŒn chÙa trong phòng g†i là ‘tham khäo hån ch‰’ nói gì ljn bän QVK. Mua låi m¶t bän sao tØ ThÜ ViŒn Anh QuÓc cÛng không phäi là chuyŒn dÍ dàng. Do Çó chúng tôi Çành sº døng nh»ng gì mình Çang có. S¿ Çánh máy låi trên máy ÇiŒn toán toàn b¶ các tuÒng này là viŒc nên làm. ViŒc phiên âm  toàn b¶ các tuÒng này càng cÃp thi‰t hÖn. TØ khi h†c gi§i có ÇÜ®c bän QVK ljn nay Çã trên 30 næm nhÜng chÜa ai công bÓ tuÒng nào trong b¶ sÜu tÆp này.   Có th‹ có nhiŠu vÎ thông thåo Hán Nôm Çã âm thÀm phiên âm, nghiên cÙu nhiŠu vŠ b¶ sÜu tÆp này nhÜng chÜa có phÜÖng tiŒn công bÓ hay chÜa muÓn công bÓ. Nay ViŒn ViŒt H†c có nhã š cho in bän phiên âm do chúng tôi th¿c hiŒn, Çó là ÇiŠu Çáng mØng cho ngÜ©i phiên âm  vì së ÇÜ®c thÃy cø th‹ k‰t quä s¿ làm viŒc cûa mình, m¶t công viŒc nhÜ là hành Ƕng nhÓt gió, không bao gi© thÃy k‰t quä!
 *
        Tam CÓ Mao LÜ  ¤T  ©T ( ÅU)  ­T  ¿c  thÜ©ng ÇÜ®c bi‰t dܧi tên Tam CÓ Thäo LÜ ¤T  ÅU  ¯ó   ¿c , m¶t hÒi trong truyŒn Tàu có t¿a là  Tam QuÓc Chí DiÍn Nghïa --- cÛng nhÜ tuÒng Ti‰t ñinh San CÀu Phàn Lê Huê là m¶t hÒi trong truyŒn Ti‰t ñinh San Chinh Tây --- ÇÜ®c khai thác nhiŠu vŠ dång tuÒng hát b¶i cÛng nhÜ tuÒng cäi lÜÖng vì tánh chÃt dÍ diÍn cûa nó, tính chÃt võ: nh»ng tình ti‰t dÍ diÍn Çã Çành, væn chÜÖng låi không khó khæn cao kÿ khi‰n dân chúng khán giä bình dân khó lòng lãnh h¶i, và k‰t cøc thÜ©ng có hÆu, và nhÃt là trong tuÒng có nhiŠu màn Çánh nhau Ç‹ khán giä ÇÜ®c xem các tܧng v§i nh»ng Çao thÜÖng mÛ mão, múa gÜÖm Çá giáp xông trÆn trØ gian diŒt båo. Các tuÒng Lôi Phong Tháp, TÙ Linh, TrÀn Trá Hôn, SÖn HÆu, Nhåc Hoa Linh...  thu¶c loåi này. Tính chÃt võ nh¢m tåo nên s¿ hào hÙng tÙc th©i vŠ m¥t tình cäm và nhãn quan cho ngÜ©i xem, m¶t sÓ Çông thính chúng mà trình Ƕ væn h†c và ngôn ng» trÜ©ng Óc thÆt gi§i hån. Nói cách khác s¿ lïnh h¶i vŠ nghŒ thuÆt thÆt gi§i hån, h† không cÀn Çi sâu vào tình ti‰t, s¿ hay dª cûa tØng câu nói, tØng l©i hát, h† thܪng thÙc b¢ng s¿ n¡m b¡t lÃy toàn th‹ câu chuyŒn. H† vui cÜ©i h‹ hä v§i nh»ng s¿ bÎ Çày dža khó khæn mà ngoài Ç©i không có, nhÜ tam cÓ, quÿ trܧc thäo thÃt, tam b¶ nhÙt bái... H† thích thú vŠ nh»ng phát ti‰t tØ s¿ nóng tánh cûa TrÜÖng Phi, thoäi mái v§i nh»ng l©i kh° công næn nÌ Ì ôi cûa Ti‰t ñinh San, Ti‰t NhÖn Quš ÇÓi v§i ngÜ©i ng†c cûa nh»ng tܧng này.  NgÜ®c v§i tuÒng võ là tuÒng væn, rÃt ít khi ÇÜ®c trình diÍn vì không h¶i ÇÜ®c nh»ng ÇiŠu kiŒn trên. RÃt nhiŠu hÒi khác trong b¶ truyŒn Tam QuÓc Chí DiÍn Nghïa bän, toàn b¶ tuÒng vi‰t ra tØ Tây Du Kš, tuÒng Vån Bºu Trình TÜ©ng, tuÒng Kim Thåch Kÿ Duyên, tuÒng Kim Vân KiŠu, tuÒng Løc Vân Tiên... ª trong loåi liŒt kê này. TuÒng væn chÌ ÇÜ®c diÍn bªi nhóm nhà nghŠ thÆt siêu Ç£ng hay diÍn ª trong n¶i cho vua chúa xem mà thôi. Chúng tôi ÇÜ®c mách r¢ng trܧc Çây Ƕ tám mÜÖi næm, khoäng 1920 ª Hu‰, ch‡ Ch® Dinh, gÀn Gia H¶i có Çoàn hát b¶i Thanh Bình chuyên diÍn cho vua xem, diÍn diên nhÜ công chÙc cûa triŠu Çình, ngoài gi© diÍn, th¿c tÆp tuÒng Çã Çành, h† còn luyŒn võ n»a. Gánh này chÌ chuyên diÍn cho vua và các cung tÀn mÏ n» coi. Các tuÒng diÍn trong n¶i ÇŠu thÆt dài, theo sát truyŒn Tàu, có tuÒng cä træm hÒi nhÜ Tây Du, Tam QuÓc, có tuÒng cÛng vài chøc hÒi nhÜ Vån Bºu Trình TÜ©ng, ñÜ©ng Chinh ñông, ñÜ©ng Chinh Tây... Ÿ Çây ngÜ©i diÍn cÛng nhÜ ngÜ©i xem có Çû nh»ng y‰u tÓ Ç‹ thܪng thÙc nh»ng gì sâu Än mà tác giä vª tuÒng muÓn kš gªi. RÃt nhiŠu khi Çó là chuyŒn tình yêu, tâm tÜ, lòng ái quÓc, s¿ hÆn thù... là nh»ng ÇiŠu thu¶c vŠ cäm tính ít thÃy ÇÜ®c trên sân khÃu vŠ m¥t diÍn vÓn là ÇiŠu Çòi hÕi cûa nh»ng ngÜ©i ÇÀu t¡t m¥t tÓi cho mi‰ng cÖm manh áo, cÀn món æn væn nghŒ nhÜng phäi là thÙ dÍ nuÓt trôi, æn liŠn. CÛng vì vÆy các tuÒng võ ÇÜ®c nhiŠu ngÜ©i bi‰t và væn bän cûa b°n tuÒng ch£ng nh»ng ÇÜ®c bäo tÒn mà có khi còn hiŒn diŒn b¢ng nhiŠu thoåi khác nhau do s¿ chÌnh lš cûa thÀy tuÒng hay sºa Ç°i nho nhÕ cûa diÍn viên. TuÒng væn ít ÇÜ®c trình diÍn càng ngày càng mai m¶t, ít ngÜ©i bi‰t ljn, và n‰u ai còn may m¡n gìn gi» ÇÜ®c væn bän thì cÛng chÌ lõm bõm ch§ không mÃy khi ÇÀy Çû tr†n b¶ m¶t tuÒng dài. ThÌnh thoäng n‰u gánh Thanh Thanh nói trên diÍn cho công chúng xem thì các hÒi ÇÜ®c ch†n, nhÜ Çã nói, thÜ©ng có tính chÃt võ và Çã ÇÜ®c cäi biên låi hå thÃp m¥t Çi‹n cÓ và gi§i hån sÓ lÜ®ng tØ Hán ViŒt. TuÒng bÃy gi© ÇÜ®c rút ng¡n låi nhiŠu. PhÀn loån (hát khách), båch (nói chí khí), thán (than thª) vÓn vi‰t thuÀn b¢ng thÖ Hán ViŒt Çã ÇÜ®c giän lÜ®c ljn tÓi thi‹u, phÀn hài và vãn (hát Nam) Ça phÀn ÇÜ®c tæng b°.
*
        Chúng tôi không thÃy r¢ng hÒi Tam CÓ Mao LÜ này là m¶t tuyŒt tác væn h†c hay là m¶t viên ng†c quš cûa b¶ môn trình diÍn Ç‹ chúng ta kh° công khäo sát, tôi chÌ thÃy r¢ng Çó là m¶t di chÌ væn hóa vŠ hoåt Ƕng cûa ông bà mình ngày trܧc mà mình cÀn bi‰t. Ngày xÜa ngÜ©i bi‰t ch» thu©ng thܪng thÙc các truyŒn tØ Trung Hoa sang. ñó là ÇiŠu không trách ÇÜ®c vì Çó là con ÇÜ©ng væn hóa ljn v§i ÇÃt nܧc chúng ta có th‹ nói là duy nhÃt.  ñ†c m¶t mình h† không vØa š, h† muÓn chuy‹n nh»ng ÇiŠu hay ho thích thú mà mình thu lÜ®m ÇÜ®c cho Çám Çông chung quanh. H† có nhu cÀu k‹ låi vÓn là ÇiŠu kiŒn ÇÀu tiên cûa ngÜ©i sáng tác. Ngay ª th‰ k› 18 s¿ chuy‹n š ra b¢ng væn xuôi cÛng chÜa có th‹ g†i là có, trÜ©ng h®p Tân Biên TruyŠn Kÿ Mån Løc ·s  ½s  ¶Ç ©_ º© ¿ý  cûa NguyÍn Th‰ Nghi trܧc Çó khá lâu là s¿ ngoåi lŒ gÀn nhÜ duy nhÙt. Th‰ k› 17-18 phÜÖng thÙc diÍn Çåt duy nhÃt cho sÓ Çông là hát b¶i, chèo chÜa xuÃt hiŒn, nhà nho bèn Çem truyŒn Tàu vi‰t låi dܧi dång này. NgÜ©i lÜu dân tØ MiŠn Trung trên ÇÜ©ng Nam ti‰n, ljn ÇÎnh cÜ vùng ÇÃt m§i cûa Nam Kÿ chÃp nhÆn dÍ dàng hình thÙc mua vui cho mình là tuÒng, khoái nhÙt là tuÒng võ. ñi coi m¶t bu°i trình diÍn tuÒng, h† ÇÜ®c thܪng thÙc cùng nhau, có bån có bè, có dÎp g¥p g« gái trai hay ngÜ©i lÓi xóm. H† có dÎp ra ngoài, Çi ljn nÖi tø h†p Çông Çäo, thܪng thÙc món æn tinh thÀn mà không cÀn trang bÎ trܧc  b¢ng nh»ng næm dài ngÒi trong trÜ©ng Óc mày mò nh»ng ch» chi hÒ dã giä. H† låi thÕa mãn ÇÜ®c thÎ quan vÓn không có ÇÓi v§i ngÜ©i džc sách thui thûi m¶t mình. S¿ phát r¶ cûa tuÒng ª th‰ k› 19 là vÆy. Th‰ k› này là th‰ k› cûa tuÒng. M¶t vài tác phÄm væn xuôi, dÀu tuyŒt tác nhÜ ñoån TrÜ©ng Tân Thanh ho¥c khá hay nhÜ NhÎ ñ¶ Mai, Phan TrÀn... m¶t vài nhà væn cûa th©i này Ç‹ låi thi tÆp này kia không thÃm tháp vào Çâu so v§i kho tàng r¶ng l§n cûa tuÒng.
        Ngày nay tuÒng Çã mÃt Çi b¶ áo hoàng tº cûa mình là sân khÃu, mÃt s¿ trình diÍn cûa diÍn viên cÛng nhÜ cûa âm nhåc và cä không khi vui tÜÖi r¶n ràng bao quanh bu°i trình diÍn. TuÒng chÌ còn låi thuÀn ch» trên væn bän, giÓng nhÜ con công mÃt Çi b¶ lông r¿c r« màu s¡c. Giá trÎ cûa tuÒng bÎ giäm ljn mÙc tÓi thi‹u. Ta chÌ còn (a) nhìn cách sº døng tØ trong tuÒng Ç‹ mà bi‰t cách nói cûa ngÜ©i xÜa nhÜ th‰ nào. (b) khäo sát các hÒi, cänh, phân Çoån Ç‹ thÃy s¿ cÃu trúc tuÒng hay dª th‰ nào. (c) xét hành vi và tâm tÜ cûa nhân vÆt Ç‹ nhìn låi tÜ tܪng cûa ngÜ©i xÜa. ñåi cÜÖng tuÒng có nhiŠu giá trÎ vŠ sº døng nhuÀn nhuyÍn và thông thåo kho tàng ngôn ng» cûa dân t¶c, Çó là chÜa k‹ vŠ s¿ ph° bi‰n rÃt hiŒu quä các khái niŒm tam cÜÖng ngÛ thÜ©ng b¢ng nh»ng hành vi sÓng Ƕng cûa nhân vÆt.
        ñ†c nhiŠu tuÒng, ta có th‹ Çi ljn k‰t luÆn mà không s® sai lÀm r¢ng tuÒng hát b¶i là tiŠn thân ÇÒng th©i cûa hai th‹ loåi khác nhau là cäi lÜÖng và ti‹u thuy‰t væn xuôi. Cäi lÜÖng lÃy tØ tuÒng s¿ cÃu trúc cûa phân cänh, nh»ng bài ca bài hát xen v§i ÇÓi thoåi dÀu cho nhân vÆt ª vào tình huÓng bi Çát nhÜ biŒt ly, lao lš, bŒnh tÆt, tº thÜÖng.... Cäi lÜÖng là kÎch bän vi‰t theo hoàn cänh m§i cûa tuÒng v§i nh»ng th‹ ÇiŒu ca lš m§i, dàn d¿ng m§i và loåi bÕ  câu Hán ViŒt  trong ÇÓi thoåi. Cäi lÜÖng còn gi» låi s¿ dài dòng, s¿ diÍn tä s¿ kiŒn b¢ng l©i và sáo ng» cûa tuÒng nhÜ là nhÛng y‰u tÓ æn khách cÀn phäi có. Y trang l¶ng lÅy cûa cäi lÜÖng cÛng là hình thÙc khác cûa xiêm y triŠu Çình væn thÀn võ tܧng cûa hát b¶i.
        Ti‹u thuy‰t --- hay nói rõ hÖn là væn xuôi --- Çã ÇÜ®c trui rèn trong l©i nói lÓi cûa tuÒng nên khi hình thành nó chÜa hóa thân h‰t, còn sót låi bi‰t bao nhiêu tØ Hán ViŒt và s¿ ÇÓi xÙng, biŠn ngÅu Çi‹n tích chúng ta thÀy ÇÜ®c ª nh»ng nhà væn miŠn B¡c ÇÀu th‰ k›. S¿ sáo trong væn xuôi không ª ch‡ nói nhiŠu nhÜ tuÒng cäi lÜÖng mà sáo trong s¿ sính dùng Çi‹n tích, cách nói cao kÿ, nhiŠu khi trª thành rÜ©m rà nhiŠu l©i vÓn là ÇiŠu ÇÜ®c chÃp nhÆn v§i s¿ hoan hÌ cûa khán giä hát b¶i nhÜng låi không ÇÜ®c Ƕc giä væn xuôi chÃp nhÆn.
        RÒi v§i th©i gian, hai th‹ loåi m§i sanh Çó dÀn dÀn trܪng thành, m¶t cung Ùng cho sÓ Çông bình dân, m¶t thoä mãn s¿ thܪng thÙc m¶t mình cûa ngÜ©i có væn h†c thích ngÒi bên quy‹n sách, tuÒng hát b¶i ª ngay nh»ng næm ba mÜÖi cûa th‰ k› 20 Çã trên Çà mÃt  lÀn änh hܪng, thoái hóa và trª nên låc hÆu v§i bܧc ti‰n tri‹n cûa xã h¶i cho ljn ngày bÎ xô ÇÄy vào vùng hÈo lánh sanh sÓng quanh các Çình và nh»ng Çám kÿ yên. NgÜ©i nghŒ nhân m§i Ça phÀn không thu¶c tuÒng vì không hi‹u rõ nh»ng gì mình s¡p diÍn, s¡p nói. Hát b¶i ch‰t dÀn nhÜ thÙ cây khô trܧc s¿ phát tri‹n cûa xã h¶i Çô thÎ và änh hܪng cûa væn hóa Tây phÜÖng.  Vài cÓ g¡ng gÀn Çây ª quê nhà cûa nh»ng ngÜ©i tha thi‰t  v§i b¶ môn này, Ç¥c biŒt là ngÜ©i nghŒ sï tài danh nhiŠu ki‰n thÙc hát b¶i ñinh B¢ng Phi, hy v†ng v¿c dÆy con bŒnh hát b¶i Çang trong tình trång hôn mê b¢ng nh»ng cäi biên ljn tÆn cæn Ç‹ là ch†n tuÒng tích lÎch sº ViŒt Nam, khai thác ÇŠ tài hiŒn Çåi, triŒt Ç‹ loåi bÕ Ç‰n tÆn cùng nh»ng th‹ loåi hát, nói dùng toàn ch» Hán ViŒt... cÛng không thÃy chút gì g†i là sáng sûa. Hát b¶i ngay trên vùng ÇÃt ngày xÜa nó tung tæng vùng vÅy, bây gi© trª nên le lói nhÜ ng†n Çèn  s¡p t¡t, chÌ sÓng nh© s¿ tr® giúp ít oi cûa m¶t ch‰ Ƕ không lÜu š nhiŠu ljn væn hóa.
        Ngày nay  ta khäo sát tuÒng Ç‹ hy v†ng Çi lÀn ljn ch‡ vë låi m¶t m¥t nào Çó cûa Ç©i sÓng tinh thÀn, s¿ giäi trí cûa ngÜ©i ViŒt xÜa. Ta ch¡p vá nh»ng gì còn låi tØ xÜa v§i lòng trân tàng nh»ng tín hiŒu væn hóa cûa ngÜ©i Çi trܧc. Công viŒc thÆt là nhiêu khê, cÀn phäi có s¿ giúp sÙc cûa nhiŠu ngÜ©i v§i nh»ng ki‰n thÙc khác nhau và ngành nghŠ khác nhau.  Con ÇÜ©ng thÆt dài, ÇÀy khúc quanh và bÄy rÆp......
                                                                               NguyÍn Væn Sâm

(t1) nói#:
Dám bÄm Çåi ca: ñåi ca dÓc dày sÜÖng Çåp tuy‰t. NhÎ ÇŒ nguyŠn l¥n suÓi trèo non. Th©i có phäi a, träm h¡c ngÜu thŠ n† còn ghi, tru båch mã nguyŠn kia h«i tåc#. Ch£ng nhÜ tôi#: Chi r©i nºa kh¡c, ch£ng bÕ m¶t gi©. Trên ca ca dÀu dãi n¡ng mÜa, dܧi nhÎ ÇŒ dÍ tØ sÜÖng tuy‰t# a!
TrÜÖng Phi:
Då dám bÄm ca ca: ñông dÀu trØ b¡c dÀu diŒt là chi cho khÕi tay Phi, Çánh thành n† phá lÛy kia ai dám ÇÜÖng cùng D¿c ñÙc a! BÄm ca ca: Nói nói r¢ng Kh°ng Minh Çã nên tài tá quÓc, vÓn ngÜ©i Çà Çáng (t2) m¥t làm tôi. Phäi a! VÆy th©i: Tân Dã thành huynh trܪng h«i ngÒi#, em t§i b¡t Kh°ng Minh  vŠ nåp cho nè!
LÜu BÎ:
Tam ÇŒ quen tánh nóng, buông l©i nói m¥n nÒng# th©i có phäi a! Ba phen ÇŠu ch£ng g¥p hiŠn nhân, anh cÛng nguyŒn lên cÀu cho Ç¥ng. Sách xÜa còn Ç‹ dåy, nay ta phäi ân cÀn. NhÎ ÇŒ, Thôi ch§ nåi sÙc hai em. Giang Nam quÆn trông chØng b¡t m¥t# hè!
hát nam:
Giang QuÆn trông chØng b¡t m¥t#,
DÓc cÀu hiŠn tá quÓc an bang.
Ngày nào Çem låi trùng quang.
LÜu triŠu v»ng Ç¥t Hán bang (t3) thâu vŠ.
Ng†a Long kia Çã gÀn kŠ.
TruyŠn quân tåm nghÌ ta huŠ dØng chân#.

ñÙc Tháo:
NhÜ tôi! VÓn dòng truyŠn h†c sï, tôi ñÙc Tháo là danh. Xem thÃy Ç©i Tam quÓc chi‰n tranh.-- LÜu BÎ lÆp an cÖ nghiŒp.
LÜu BÎ:
Nghiêng mình làm lÍ (t6), tôi hiŒu LÜu HuyŠn. Nghe tôn sÜ dÆt sï Giang Nam, tôi xin rܧc vŠ thành Tân Dã.
ñÙc Tháo:
N‰u vÆy:  Chúa công lÀm Çã quä, tôi ñÙc Tháo là tên. Bån h†c v§i Kh°ng Minh, ch£ng phäi Gia Cát LÜ®ng. Ch£ng qua là tôi thÃy chÜng Ç©i bát loån, nên tÕ n‡i thûy chung#. Th©i có phäi a! LÜu Lš xÜa ÇiŠm Ùng tråch trung, träm xà m§i ra Ç©i thånh trÎ. TØ qua ñông Hán k›, VÜÖng Mãng m§i ti‰m ngôi. Bao gi© h‰t vÆn suy, th©i chúa công m§i thånh#.
LÜu BÎ:
Tiên sinh tua an nghÌ (t7) Ç¥ng tôi t§i Giang Nam. Quân! TruyŠn quân nhân loan giá nghiêm bày. Y ngã lÎnh trông chØng Nam QuÆn.
hát nam:
Nam QuÆn mau chân khoan khoái.
Träi l¶ ÇÒ nào nåi thân ta.
MiÍn cho g¥p kÈ hiŠn lÜÖng.
LÜu triŠu v»ng Ç¥t Hán gia lâu dài.

ñÎa chÌ liên låc:
NguyÍn Væn Sâm (409) 982-8840
email: [email protected]

                                                                                        NguyÍn Væn Sâm
 

Nhà væn NguyÍn Væn Sâm, sinh næm 1940 tåi Sàigòn. TØng dåy tåi trÜ©ng Trung H†c NguyÍn ñình Chi‹u (MÏ Tho), trÜ©ng Trung H†c Pétrus Kš (Sàigòn). Nguyên Giäng SÜ trÜ©ng ñåi H†c Væn Khoa Sàigòn, Giáo SÜ thÌnh giäng các ViŒn ñåi H†c Cao ñài (Tây Ninh), Hòa Häo (Long Xuyên), CÀn ThÖ.  Ông thu¶c vào sÓ ít nh»ng ngÜ©i ÇÀu tiên së thi lÃy b¢ng Ti‰n Sï Væn ChÜÖng m§i ÇÜ®c phép mª ª ViŒt Nam næm 1973, chÜa thí sinh nào trình luÆn án thì s¿ kiŒn 40 tháng TÜ 75 xäy ra.
HiŒn ông c¶ng tác v§i ViŒn ViŒt H†c, California.