TÖØ AÙI- CON ÑÖØÔNG CÖÙU NÖÙÔC
                            CUÛA TOÂN GIAÙO VIEÄT NAM
                                                                        Nguyeãn Höõu Huøng
       Noùi ñeán töø aùi, chuùng ta coù theå bò hieåu laàm danh töø naøy chæ ñöïôc aùp duïng trong xaõ hoäi nhaát laø trong laûnh vöïc tinh thaàn theå hieän trong caùc haønh söû giöõa con ngöøôi vaø con ngöøôi maø khoâng coù moät yù nieäm naøo lieân quan ñeán tính caùch chính trò thuaàn tuyù cuûa noù.Töø aùi ñöïôc ñaët ôû moät vò trí leân treân taát caû nhöõng tính duïng khaùc cuûa xaõ hoäi vì neáu moät caù nhaân maát ñi tính töø aùi thì khoâng coøn laø con ngöøôi hieän höõu hay noùi ñuùng hôn laø moät theå chaát hieän höõu nhö caùc söï vaät , sinh vaät khaùc . Nhö vaäy töø aùi taïi sao laïi ñöïôc xem raát quan troïng  maø töø laâu chuùng ta haàu nhö chöa khôi daäy ñöïôc noù moät caùch ñuùng möùc , öùng duïng vaøo xaõ hoäi môùi hi voïng coù ñöïôc moät xaõ hoäi an laønh, moät coõi trôøi thô moäng hôn treân traùi ñaát naøy.
      Töø aùi laø danh töø ñöïôc gheùp laïi töø hai danh töø cao quyù nhaát :”Töø bi vaø baùc aùi “ xuaát phaùt töø doøng suoái uyeân nguyeân cuûa nhaân tính maø hai toân giaùo ôû phöông Ñoâng vaø phöông Taây ñaõ gaëp nhau cuøng moät ñieåm : toân giaùo môùi laø toân giaùo vaø con ngöøôi môùi laø con ngöøôi. Nhö  vaäy coøn tình thöông thì sao ?
      Tröùôc khi noùi veà tinh thaàn töø aùi,  chuùng ta quan saùt laïi quan nieäm tình thöông trong xaõ hoäi ngaøy nay môùi tìm ra ñöïôc vò trí cuûa tình thöông coù theå hieän ñöïôc tính chaát cao quyù nhaát  cuûa noù hieän tính hay khoâng? Hay tình thöông vaãn coøn naèm ôû moät vò trí khieâm nhöøông ?
       Tình thöông laø söï trao ñoåi giöaõ con ngöøôi vaø tha nhaân hay giöaõ con ngöøôi vaø söï vaät - suùc vaät . Khi haõy coøn ôû vò trí trao ñoåi thì tình thöông vaãn coøn naèm trong phaïm vi höõu haïn , phaïm vi cuûa moät söï ban ra vaø moät söï thu vaøo giöõa con ngöøôi vaø tha nhaân. Trao vaø nhaän, ban ra vaø thu vaøo laø hieän tính cuûa söï ñoåi chaùt hôn laø söï töï phaùt voâ phaân bieät. Ñoâi khi cuõng vì tình thöông ñaët khoâng ñuùng choã neân ñaõ bò bieán tính ñeå trôû thaønh tình haän (thöông nhau cao böõa laøm ba, gheùt nhau cao laïi beû ra laøm möøôi) .Cuõng nhö ôû nhöõng nöùôc coäng saûn,  tình thöông khoâng ñöïôc chôùm nôõ vì con ngöøôi ñaõ bò rôi xuoáng ngang haøng vôùi söï vaät vaø caùn boä coäng saûn cuõng  ñaõ rôi xuoáng ngang haøng vôùi suùc vaät vì neáu coøn nhaân tính thì hoï khoâng tieáp thu ñöïôc taø thuyeát Mac-Leâ moät caùch thoâng suoát vaø troïn veïn nhaát.
      Muoán cho tình thöông ñöïôc ñaët ñuùng laïi vò trí cuûa noù, tình thöông phaûi vöïôt qua söï phaân bieät vaø voâ phaân bieät, giöõa ñuùng vaø sai, giöõa con  ngöøôi vaø tha nhaân v.v..thì tình thöông phaûi böùôc leân ngöõông cöûa töø aùi. Muoán coù töø aùi, con ngöøôi phaûi vöøa coù tình thöông vöaø theå hieän ñöïôc yù thöùc phoùng ngoïai vaø yù thöùc buoâng xaõ.YÙ thöùc phoùng ngoïai laø yù thöùc veà theå tính cuûa con ngöøôi vöïôt ra ngoøai caên tính cuûa tuïc tính. Vöïôt ñöïôc tuïc tính thì taát caû nhöõng gì thuoäc veà mình vaø khoâng thuoäc veà mình ñeàu xem nhö boït nöùôc möa rôi .YÙ thöùc buoâng xaõ laø yù thöùc veà söï buoâng rôi taát caû nhöõng töông quan giöõa con ngöøôi vôùi nhau  duø coù xung khaéc hay khoâng xung khaéc, ñoá kî hay khoâng ñoá kî ñeàu laø con soá khoâng to lôùn. Hai taâm hoàn seõ laø moät trong moät theá giôùi caûm thoâng vaø thô moäng nhaát.( ñoâi maét nhìn nhau mieäng móm cöøôi).Chính yù thöùc buoâng xaû môùi chaám döùt ñöïôc söï thuø haän vaø chieán tranh .
      Ngöøôi Vieät Nam chuùng ta ñaõ cöu mang moät gia taøi vaên hoùa cuûa thieân tính, nhaân tính  vaø ñaïo tính ,vaãn töûông raèng ñaõ khoâi phuïc ñöïôc nhöõng beá taéc, nhöõng ñoå vôõ tang thöông do caùc cuoäc chieán tranh ñeå laïi vaø sau hôn hai möôi naêm lang baïc xöù ngöøôi  chuùng ta vaãn nghæ raèng mình ñaõ ñeán luùc ñaït ñöïôc tinh thaàn töø aùi töø laâu roài nhöng khoâng ngôø söï thaät quaù phuû phaøng , tình thöông haõy coøn ngöï trò trong taâm hoàn ôû moãi ngöøôi trong töøng giaây phuùt. Caùc toân giaùo chöa thöïc söï ngoài laïi moät caùch chaân tình nhaát trong moät giai ñoïan voâ cuøng noùng boûng , coù chaêng chæ laø söï trao ñoåi chuùt xaû giao cho coù leä. Toân giaùo haõy ñöùng leân gaùnh laáy traùch nhieäm tröùôc lòch söû daân toäc  vì hieän taïi khoâng coøn con ñöøông naøo khaùc hôn laø duøng tinh thaàn töø aùi ñeå cöùu nöùôc vaø xaây döïng laïi ñaát nöùôc . Chuùng ta haõy nhaän nhau laø anh em, vaø anh em ñang ñöùùng tröùôc moät hoá thaúm cuûa moät söï dieät vong cuûa moät daân toäc haøo huøng.Vai troø cuûa toân giaùo ngaøy nay khoâng coøn thuaàn tuyù ôû phaïm vi toân giaùo nöõa maø haõy vöïôt qua vaø ñi vaøo tinh thaàn töø aùi . Toân giaùo khoâng theå ngoài ñoù maø chôø ñôïi, hay bon chen  tranh giaønh caùi gì ñoù cho toân giaùo mình. Chính tinh thaàn töø aùi laø con ñöøông giaûi phoùng söï thuø haän , gian aùc nhaát cuûa cheá ñoä coäng saûn Vieät Nam , quang phuïc laïi  nhaân tính , thieân tính vaø ñaïo tính cho daân toäc Vieät Nam.
      Söï keát hôïp thaønh moät lieân toân vôùi tinh thaàn töø aùi seõ laø ngoïn soùng thaàn queùt saïch heát taát caû raùc reán beân trong vaø beân ngoøai Vieät Nam , chaám döùt cheá ñoä phi nhaân ñeå môû laïi moät trang söû môùi huy hoøang vaø töôi saùng nhaát cho daân toäc haøo huøng naøy.

                                                            Nguyeãn Höõu Huøng-Toronto.