Naêm vöøa ra tröôøng, Höng ñöôïc ñoåi veà daïy ôû tröôøng trung hoïc Hoaøng Dieäu, thuoäc tænh Ba Xuyeân.  Caùi vuøng ñaát cuoái cuøng cuûa ñoàng baèng mieàn Nam, laày loäi aåm öôùt vaøo muøa möa, buïi caùt noùng böùc vaøo muøa naéng.  Mieàn Haäu Giang do phuø sa môùi taïo thaønh, neàn ñaát thòt khoâng ñöôïc vöõng chaéc nhö caùc tænh mieàn Ñoâng.  Ñöôøng saù raát mau hö, chæ caàn traûi qua moät muøa möa laø phaûi tu boå laïi.

    Tröôøng caùch chôï vaøi con ñöôøng nhoû. Phía beân kia laø ruoäng nöôùc ñaày coùc nhaùi, eãnh öông, ñeâm ñeâm keâu vang ñaày ñoàng, nghe buoàn naõo nuoät.  Con ñöôøng Maïc Ñónh Chi chaïy ngang tröôùc coång tröôøng ñöôïc traùng nhöïa töø nhöõng naêm tröôùc, baây giôø coøn trô laïi maët ñöôøng ñaù xanh loài loõm vôùi nhöõng oå gaø ñaày sình nöôùc.  Trong saân tröôøng thì teä hôn nöõa vì ñaát thaáp hôn maët loä. Tuy nhaø tröôøng ñaõ heát söùc söûa sang, boài ñaép nhöng chæ vaøi côn möa laø buøn laày phuû ngaäp loái ñi.  Coû oáng xung quanh saân, moïc cao tôùi ngöïc.  Caùc ñöôøng möông thoaùt nöôùc ra ruoäng sau heø, nhieàu khi tuïi hoïc troø moø baét ñöôïc caù roâ, caù loùc, caù saëc. Caùc giaøn boâng giaáy laù moïc xanh rì, nhaùnh ñaâm tua tuûa, chuù lao coâng ngöôøi Mieân phaûi vaát vaû duøng röïa meù nhaùnh hoaøi nhöng ñaâu cuõng vaøo ño                              ù. 

   Ngaøy môùi ñeán trình dieän oâng Hieäu Tröôûng ñeå nhaän vieäc, Höng nhìn caùi caùi saân ñaày coû xanh vôùi möôøi saùu goác coøng to côõ hai ngöôøi oâm, taøn laù raäm raïp aâm u maø buoàn cho caùi thaân phaän "Taàm Döông ñaát trích, goái saàu hoâm mai "  Naêm ñoù Höng môùi coù hai möôi ba, ñen thui, oám nhom neân cao nhoøng.  OÂng Hieäu Tröôûng thaáy veû thaát voïng cuûa ngöôøi thaáy giaùo môùi lôùn neân voã veà an uûi:
   -Ñaát naày coi vaäy chôù ñi deã khoù veà.  ÔÛ laâu thaáy noù deã thöông laém. Noäi con ñöôøng Nhò Tröng coù hai caùi caàu Bon vôùi caàu Quay laø ñi hoaøi cuõng khoâng heát. Noùi chi tôùi Phuù Taâm, Baõi Xaøu, Keá Saùch...
   Höng töùc cöôøi trong buïng. OÂng giaø naày tính duï doã mình ñaây. ÔÛ laâu thaáy noù deã thöông!  Trôøi ñaát!  Phaûi ôû ñaây thieät laâu thì môùi thaáy... Vaäy thì mình phaûi truï trì ôû caùi tröôøng Hoaøng Dieäu naày bao nhieâu naêm nöõa môùi ñöôïc ñoåi veà queâ nhaø ?

  Thieät ra thì Soùc Traêng ñaâu coù buoàn nhö Höng töôûng. Caùi thò xaõ Khaùnh Höng oàn aøo, naùo nhieät suoát ngaøy ñeâm. Ngöôøi buoân keû baùn taáp naäp, xe coä, ghe thuyeàn roän ròp löu thoâng, taïo neân moät sinh hoaït truø phuù ôû mieàn ruoäng ñaát coø bay thaúng caùnh. Treân leà ñöôøng quanh chôï, ngöôøi ta baøy baùn töøng gioû caàn xeù to, naøo nhaõn, taùo, oåi.  Nhöõng traùi nhaõn haùi töø vöôøn ôû Vónh Chaâu, hoät ñen nhaùnh, côm daày, muøi thôm nöùc muõi.  Nhöõng traùi taùo lôùn côõ baèng ngoùn tay maøu xanh xanh vaøng vaøng, aên caùi vò chua chua, ngoøn ngoït.  Nhöõng buoåi trôøi maây aâm u, ñaâm nhôù nhaø, Höng buoàn buoàn, ngoài aên taùo chaám vôùi muoái ôùt moät hôi gaàn heát caû kí loâ, vaäy maø cuõng chöa muoán thoâi...

    Roài ñeán nhöõng ngaøy töïu tröôøng, nhìn nhöõng göông maët saùng suûa, yeâu ñôøi cuûa ñaùm hoïc troø maø vui laây. Nhöõng gioïng noùi líu lo, nhöõng tieáng cöôøi ñuøa khoâng döùt.  Tuoåi treû hoàn nhieân, ngaây thô, trong saùng quaù.  Höng hoaø mình trong nieàm vui ñoù, queân maát thaùng naêm. Thaønh phoá Saøi Goøn vôùi nhöõng coâng vieân ñaày laù me bay, lui daàn vaøo queân laõng.  Cho ñeán muøa möa thöù ba Soùc Traêng thì moät tình côø chôït ñeán. Caùi tình côø khoâng ñôïi nhöng noù vaãn xaûy ra.

   Buoåi saùng sôùm ñoù ñaõ gaàn baûy giôø, Höng duøng xong ñieåm taâm, aên maëc chænh teà, söûa soaïn ñeán lôùp. Chaøng ra ñöùng tröôùc cöûa nhaø, ngoù qua beân tröôøng, ñeå ñôïi tieáng keûng. Nhaø troï ôû ngay tröôùc coång chaùnh cuûa tröôøng, beân naày ñöôøng. Trôøi ñaõ döùt côn möa töø laâu, nhöng ñöôøng saù coøn öôùt suõng.  Baát ngôø coù tieáng con gaùi, oàn aøo beân tai:
   -Thöa thaày cho tuïi em xin vaøo trong röûa chön. Ñöôøng trôn, ñöùa naøo cuõng bò loït xuoáng sình!
   Höng quay laïi thì thaáy khoâng phaûi laø hoïc troø lôùp mình.  Coâ naøo coâ naáy ñeàu laï, nhöõng chieác noùn laù nghieâng vaønh, che khuaát vaøi ba khuoân maët, chaøng nhìn khoâng roõ.  Nhöõng taø aùo daøi traéng ñieåm laám taám veät buøn xam xaùm. Chaéc laø tuïi A1 cuûa thaày Ñònh.

    Höng ñeå caëp saùch treân ngaïch cöûa, daãn caû ñaùm vaøo saøn nöôùc beân hoâng nhaø. Saân roäng, hoà nöôùc thaät lôùn. Caùc coâ voäi vaõ ñöa chön vaøo voøi nöôùc ñeå röûa nhöõng veát dô laám lem buøn ñaát.  Cho tôùi coâ cuoái cuøng, Höng voâ tình nhìn kyõ hôn. Coâ ta coù baøn chön nhoû goïn xinh xaén, caùc ngoùn troøn tròa, ñeàu ñaën. Ñaëc bieät laø goùt chön ñoû hoàng. Maøu ñoû nhö son mòn. Trong ñôøi Höng ñaõ thaáy nhieàu ngöôøi ñeïp nhöng chöa bao giôø ñeå yù tôùi baøn chön moät ngöôøi con gaùi. Laàn ñaàu tieân chaøng ngaát ngaây tröôùc moät baøn chön ñeïp.  Chöøng nhö caûm giaùc coù gì kyø laï, coâ hoïc troø quay laïi nhìn thì baét gaëp aùnh maét ñaêm ñaêm cuûa oâng thaày giaùo treû. Coâ gaùi cuoáng quít, boû voäi lai quaàn xuoáng, xoû ñoâi chön hoàng voâ ñoâi guoát sôn, keùo chieác noùn laù che nghieâng caëp maét troøn vo, ñen boùng nhö sôn maøi.  Coù tieáng thuùc giuïc:
   -Leï leân nhen, tôùi giôø roài kìa !
   Caû ñaùm quay laïi, cuùi ñaàu chaøo Höng, roái keùo nhau, tuoân ra cöûa, tieáng líu lo cöôøi noùi nhö chim. Ñöôøng saù coøn ñaày sình. Nhöõng baøn chön vöøa ñöôïc röûa saïch, roùn reùn böôùc nhöõng böôùc caån thaän treân nhöõng cuïc ñaù nhoâ cao.  Höng ñi theo phía sau coâ hoïc troø coù caùi goùt chön ñoû hoàng vôùi laøn da mòn maø nghe loøng xao xuyeán nhö laàn ñaàu tieân ñöôïc caàm baøn tay run raåy cuûa ngöôøi con gaùi laï.  OÂi!  caùi nieàm vui mong manh, ñôn giaûn nhöng trong saùng laøm sao!

   Töø ñoù, vaøo nhöõng buoåi saùng, Höng mong cho trôøi möa ñeå ñöôøng laày loäi. Daàu Höng mong hay khoâng, trôøi vaãn cöù möa.  Coù nhöõng buoåi trôøi möa thaät lôùn, roài cuõng coù nhöõng buoåi trôøi möa laát phaát.  Con ñöôøng Maïc Ñónh Chi ngang coång tröôøng, buøn sình ngaäp tôùi maét caù.  Hoà nöôùc cuûa nhaø troï ñaày traøn. Vaäy maø khoâng coù ngöôøi gheù xin nöôùc, ñeå röûa chön !

   Maõi cho ñeán maáy thaùng sau, thaày Ñònh döôïc ñoåi veà Saøi Goøn. Höng ñöôïc giao theâm Ñeä Nhò A1.  Ngaøy ñaàu tieân böôùc vaøo lôùp, chaøng baét gaëp ngay ñöôïc caëp maét to, ñen nhö hoät nhaõn cuûa ngöôøi röûa chön ngaøy naøo, ngoù chaøng ñaêm ñaêm.  Laät soå ra ñieåm danh thì coâ beù teân Traàn Thò Haïnh. Hoûi theâm, thì bieát nhaø ôû ñöôøng Nhò Tröng.  OÂng Hieäu Tröôûng quaû laø moät nhaø tieân tri ñaïi taøi. Ba naêm tröôùc noùi moät caâu baâng quô -noäi caùi con ñöôøng Nhò Tröng, ñi hoaøi cuõng khoâng heát.  Baây giôø lôøi ñoù öùng nghieäm roõ raøng.

  Coù nhöõng ñeâm thöùc soaïn baøi tôùi khuya, Höng khoâng thaáy meät moõi chuùt naøo. Nhöõng baøi giaûng phong phuù vaø löu loaùt , noùi chung cho caû lôùp nhöng maø nhö cho rieâng ai nghe. Coù caùi gì rieâng tö khoâng bieát nöõa, noù raøng buoäc taâm tình chaøng vôùi caùi hoàn nhieân ngaây thô cuûa coâ hoïc troø môùi lôùn.  Laøm sao Höng queân ñöôïc hình aûnh deã thöông cuûa naøng moãi laàn ñeán thaêm gia ñình. Ba Haïnh taùnh haêng say hoaït ñoäng, tuoåi giaø nhöng coøn raát treû trung. OÂng giuùp ñôõ nhaø tröôøng raát nhieàu vaø ñaõ ñaûm nhieäm chöùc vuï Hoäi Tröôûng Hoäi Phuï Huynh Hoïc Sinh lieân tieáp trong nhieàu nieân khoaù.
   Coù laàn ñeán nhaø, Haïnh roùt nöôùc ñeå môøi chaøng, gioïng eâm aùi trong veo nhö gioù thoaûng.  Boä gheá ôû phoøng khaùch thì thaáp, naøng phaûi quì xuoáng ñeå ñaët khay traø leân treân baøn, maùi toùc ngaén oâm saùt laáy khuoân maët troøn xinh xinh.  Caû ngöôøi ñaày neùt thuøy mò, dòu daøng, y nhö nhöõng coâ gaùi Nhöït Boån trong tranh.
   -Ngaøy Chuùa Nhöït maø thaày khoâng ñi chôi ñaâu sao ?
   -Thì toâi laïi thaêm oâng baø Hoäi Tröôûng neø, ñöôïc em cho uoáng nöôùc traø ngon, caàn gì phaûi ñi ñaâu xa xoâi chi cho maát coâng.
   Ba Haïnh noùi tieáp:
   -OÂng giaùo sö coøn treû maø laïi hoïc gioûi, chòu khoù.  Con Haïnh veà thöôøng cöù nhaéc hoaøi nhöõng baøi giaûng trong lôùp...
    Höng nghe khoan khoaùi trong buïng nhöng khoâng bieát neân traû lôøi ra sao:
   -Daï, toâi cuõng daïy y nhö hoài hoïc ñöôïc ôû Sö Phaïm.  Chaéc laø nhôø lôùp Haïnh, hoïc troø gioûi nhieàu hôn lôùp khaùc.
    Maù Haïnh xen voâ:
   -OÂng giaùo sö noùi vaäy chôù, chaéc con Haïnh hoïc khoâng gioûi ñaâu. Toâi thaáy noù veà nhaø ñoïc tieåu thuyeát khoâng haø !
   Haïnh móm cöôøi nhìn Höng:
   -Taïi thaày bieåu ñoù, chôù con ñaâu coù ham tieåu thuyeát.  Hoài tröôùc con thích ñoïc thô... Thaày Höng daïy vaên chöông maø vieát vaên laøm thô thì chaéc hay laém !
  Höng nghe xong, cöôøi ngaát, quô hay:
   -Nghó nhö vaäy laø sai roài, coâ ôi ! Thaày giaùo daïy vaên chöông maø noùi chuyeän veà thô vaên thì cuõng nhö caùc oâng thôï moäc... thôï hoà... baøn veà myõ thuaät...
   Haïnh troøn maét, nhìn thaày, ngaïc nhieân.
   -Toâi noùi thieät maø, khoâng phaûi giôõn ñaâu. ÔÛ Sö Phaïm hoaëc Vaên Khoa, tuïi toâi chæ ñöôïc hoïc caùch phaân taùch, pheâ bình ñeå giaûng daïy moät baøi thô hoaëc moät baøi vaên cho hoïc troø lôùp nhoû, taøm taïm cho ngöôøi chöa bieát, hieåu ñöôïc chuùt ít thoâi. Neáu coù caùi goïi laø kyõ thuaät vieát vaên hay laøm thô maø daïy vaø hoïc ñöôïc, thì ai cuõng thaønh vaên só hay thi só heát roài.  Maø Haïnh thaáy ñoù, ngöôøi vieát vaên laøm thô thì nhieàu maø thaønh danh ñaâu coù ñöôïc bao nhieâu.  Ñaâu phaûi heã in ñöôïc moät hay hai cuoán thô laø ñöôïc ngöôøi ñôøi keâu baèng thi só. Cuõng vaäy, ñoái vôùi caùc giôùi khaùc, ñaâu phaûi baùc só laø ñeàu phaùt minh ra ñöôïc thuoác trò bònh, kyõ sö laø cheá ra ñöôïc xe hôi, maùy bay. Caùi taøi naêng ngheä thuaät ñoù, khoâng phaûi do söï hoïc... maø do thieân phuù.  Phaûi trôøi cho môùi ñöôïc !
   Haïnh le löôõi, laøm ra veû sôï haõi.
   Höng tieáp:
   -Haïnh coù nghe toâi keå laàn naøo, caâu chuyeän ngöôøi thôï laøm baùnh xe cuûa Trang Töû trong Nam Hoa Kinh chöa ?
    -Daï chöa, thaày keå cho em nghe ñi !
   -Laâu quaù roài, toâi queân maát teân oâng vua nhöng ñaïi khaùi caâu chuyeän nhö vaày. Ñôøi xöa, coù oâng vua nhaân luùc thanh nhaøn, ngoài ñoïc saùch, daùng ñieäu nghieâm trang, kính caån. ÔÛ döôùi theàm coù ngöôøi thôï laøm baùnh xe ñöông ñuïc ñeõo coàm coäp. Ngöôøi thôï vöøa laøm vieäc vöøa ngoù oâng vua. Thaáy oâng naày ñoïc saùch say meâ, beøn boû baøo, boû ñuïc, böôùc leân theàm, voøng tay hoûi:
   -Muoân taâu beä haï, xin cho thaàn ñöôïc hoûi, beä haï ñoïc nhöõng gì trong ñoù ?
  Nhaø vua traû lôøi:
   -Ta ñoïc nhöõng lôøi vaøng ngoïc cuûa thaùnh hieàn.
  OÂng thôï nheách meùp:
   -Muoân taâu, xin beä haï thöù loãi cho haï thaàn. Haï thaàn nghó laø beä haï ñoïc nhöõng caên baõ cuûa thaùnh hieàn maø thoâi.
    Nhaø vua trôïn maét, nhìn suõng oâng giaø.
   -Muoân taâu beä haï, thaàn daùm lieàu gan noùi nhö vaäy vì coù chuùt ít kinh nghieäm veà vieäc naày. Thaàn khoâng daùm noùi ñeán vieäc kinh saùch, thô vaên cao xa. Haï thaàn chæ daùm noùi veà vieäc ñoùng baùnh xe gia truyeàn cuûa doøng hoï nhaø haï thaàn thoâi. Nhö muoán gaén caùi nieàn saét voâ baùnh xe baèng caây, thì phaûi caàm caây buùa maø goõ töø töø.  Neáu goõ nheï tay thì laøm sao caùi nieàn noù oâm saùt ñöôïc voâ caùi baùnh. Neáu goõ maïnh tay thì baùnh xe baèng caây bò nöùt beå.  Phaûi laøm sao ñaäp töøng nhaùt buùa ñeàu ñaën, nhòp nhaøng khi maïnh khi yeáu, khi mau khi chaäm, ñeå caùi voøng saét oâm chaët laáy caùi khung baùnh.  Khi ñaõ ñaâu vaøo ñoù roài thì baùnh xe duøng caû chuïc naêm cuõng khoâng hö...
    Ñoù chæ laø caùi ngheà nhoû moïn, maø töø ñôøi oâng noäi haï thaàn muoán truyeàn laïi cho cha haï thaàn, roài cha haï thaàn muoán truyeàn laïi cho haï thaàn, cuõng khoâng theå vieát ra saùch ñöôïc, cuõng khoâng theå noùi baèng lôøi ñöôïc.  Luùc nhoû thaàn muoán hoïc, phaûi ngoài maø coi caùi yù, theo doõi caùi tình, roài laáy caùi taâm maø laõnh hoäi.  Phaûi maát moät thôøi gian laâu daøi môùi ñöôïc nhö ngaøy nay.  Ngheà ñoùng baùnh xe coøn vaäy, noùi chi ñeán kinh saùch, thô vaên.  Laøm sao maø noùi ñöôïc baèng lôøi, ghi laïi baèng chöõ nhöõng yù ñeïp, tình cao.  Cho neân haï thaàn daùm noùi, caùi maø beä haï ñoïc trong kinh saùch, nhöõng caùi ñoù chæ laø caën baõ maø thoâi.
   Höng uoáng moät hôùp nöôùc, roài noùi tieáp:
  - Caâu chuyeän ñöôïc ñaët ra ñeå chöùng minh raèng, lôøi khoâng noùi heát ñöôïc yù, yù khoâng noùi heát ñöôïc tình.  Maø chuyeän vieát vaên, laøm thô laø chuyeän cuûa yù vôùi tình, laøm sao caùi ngoân ngöõ, vaên töï, cuûa moät oâng thaày giaùo, daàu laø thaày daïy vaên chöông ñaït tôùi ñöôïc !
   Haïnh nghe xong cöôøi cöôøi, nhìn chaøng thaät laâu, roài noùi chaäm raõi:
   -Thaày noùi vaäy thì em nghe vaäy ! Ñeå roài em baét chöôùc Xuaân Dieäu, Huy Caän laøm thô cho thaày coi.
    Höng nhìn laïi Haïnh, thöông thöông caùi taùnh böôùng bænh:
    -Coâ hoïc troø thi só cuûa toâi ôi !  Ngheä thuaät laø söï saùng taïo, chôù khoâng phaûi baét chöôùc.  Neáu baét chöôùc thì khoâng coøn laø ngheä thuaät nöõa.  Thí duï nhö moät ngaøy naøo ñoù, coù moät coâ beù ñi hoïc, gaëp böõa trôøi möa öôùt aùt, chön dính ñaày sình buøn, ñöùng nghieâng mình beân hoà nöôùc, keùo caùi lai quaàn leân ñeå röûa chön.  Goùt chön ñoû nhö son mòn, daùng veû thaät laø duyeân daùng, deã thöông, ai nhìn thaáy cuõng yeâu cuõng meán.  Coù coâ naøng naøo ñoù, oâ deà kòch côïm, thaáy vaäy baét chöôùc cuõng uoán eùo laøm duyeân, laøm daùng, daäm chön cho dính ñaày buøn ñaát roài doäi heát caû hoà nöôùc.  Toâi nghó anh chaøng naøo maø thaáy, chaéc phaûi boû chaïy cho thieäät xa...
    Coâ beù chôùp maét:
   -Thaày noùi thieät haû ! Em khoâng tin coù ngöôøi naøo môùi nhìn moät caùi goùt chön ngöôøi laï, maø thöông lieàn !
    Ba Haïnh ngoài im laëng naõi giôø, khoâng hieåu noäi dung caâu chuyeän boùng gioù xa xoâi cuûa Höng, xen voâ goùp lôøi:
   -Con coøn nhoû, chöa bieát heát ñaâu. Ñôøi thieáu gì nhöõng ñieàu kyø laï maø mình chöa bieát.  Nhö naøng Mî Nöông, chæ nghe tieáng saùo cuûa Tröông Chi, maø bònh töông tö lieät giöôøng lieät chieáu.  Caùi oâng hoaøng töû trong chuyeän Taám Caùm, chæ môùi nhìn thaáy coù moät chieác giaøy maø ñaõ cheát meâ cheát meät. Noùi gì nhìn caû moät goùt chön.  Thaày Höng noùi phaûi ñoù !
   Maù Haïnh nhìn con gaùi trìu meán:
  -Hoài naõy giôø cha con, thaày troø ñoái ñaùp, toâi khoâng hieåu gì heát trôn !
  Caû boán cuøng cöôøi vang. Haïnh oâm laáy vai meï, nuõng nòu:
   -Con ñònh laøm thi só maø thaày Höng chöa gì heát, ñaõ cheâ !
Khi töø giaõ ra veà, Höng ñi saùt beân Haïnh, veû nghieâm trang:
   -Noùi chôi cho vui chôù toâi vaãn mong ñöôïc nhöõng baøi thô cuûa Haïnh.
   Haïnh nhìn qua chaøng:
   -Thaày khoâng sôï nhöõng baøi thô cuûa em laøm dôû teä sao !
   Höng nhìn thaät saâu trong maét naøng:
   -Thô cuûa em baøi naøo cuõng hay heát.
Roài nhìn oâng baø Hoäi Tröôûng coøn ôû phía sau, laáy heát can ñaûm, Höng noùi trong hôi thôû:
   -Rieâng em, ñaõ laø moät baøi thô...
   Noùi xong, Höng thaáy töï nhieân tay chön luoáng cuoáng, maët ñoû buøng böøng, tim ñaäp thình thòch. Chaøng ñi moät maïch ra cöûa, khoâng daùm ngoù ngoaùi laïi.  Luùc ñoù, Haïnh ñöùng töïa vaøo caùnh cöûa caây, ñöa tay chaän laáy ngöïc, maët maøy xaùm xanh.

   Buoåi ñoù cuõng laø laàn cuoái cuøng Höng ñeán nhaø naøng. Vaøi tuaàn sau, vì moät lyù do haønh chaùnh ñaëc bieät, Höng bò ñoåi veà Bình Döông, moät tænh nhoû cuûa mieàn ñoâng nhieàu ñoài doác. Tuy tröôøng môùi ñeïp hôn, lôùn hôn tröôøng xöa, nhöng laøm sao noù coù theå so saùnh ñöôïc vôùi Hoaøng Dieäu buøn sình trôn trôït.  Laøm sao coù ñöôïc nhöõng ngaøy möa öôùt aùt, ñeå ñoùn ñöa ngöôøi mình yeâu ñeán coång tröôøng coù giaøn boâng giaáy.

   Moät hoâm ñang ôû phoøng hoïp giaùo sö, Höng nhaän ñöôïc moät böùc thö gôûi töø Ba Xuyeân xa xoâi, thô cuûa Haïnh.  Möøng quaù, chaøng môû phong thô maøu xanh lôït maø run tay.  Nhöõng doøng chöõ troøn tròa, ñaày ñaën ñöôïc vieát treân tôø giaáy xanh moûng nhöõng lôøi thaêm hoûi chaân tình cuûa ngöôøi hoïc troø cuõ. Laät qua trang sau, Höng thaáy nguyeân moät baøi thô tröôøng thieân taùm chöõ.  Höng ñoïc töøng caâu, caûm töøng lôøi. Cho tôùi hai caâu cuoái, Höng nghe choaùng vaùng, tim nhö muoán ngöøng ñaäp.  Hai caâu ñoù nhö vaày:
       Thaày vaãn daïy baøi Vieät Vaên naêm cuõ,
        Nhö ngaøy xöa, rieâng ñoâi maét em nghe.
   Trôøi ôi ! quaû thaät vaäy sao ? Höng ñöùng laëng haøng giôø ñeå nghe nieàm caûm xuùc laâng laâng, thaám töøng teá baøo tim phoåi.  Ít ra, trong ñôøi daïy hoïc, coù ñöôïc moät ngöôøi nghe chaøng giaûng daïy baèng caû moät taám loøng tin yeâu, cuõng laø quaù ñuû !

                                                °°°
   Chieác xe buyùt töø töø ñaäu saùt beân leà ñöôøng roài ngöøng haún.  Höng vòn tay vaøo thanh saét laïnh ngaét, chön doø daãm töøng böôùc ñeå xuoáng.  Töø nhaø ra ñeán chôï, phaûi maát hôn boán möôi laêm phuùt ñeå ñi xe. Trôøi baây giôø,ø ñang vaøo muøa ñoâng neân laïnh giaù.  Tuyeát rôi khaép nôi. Caû thaønh phoá nhö bò bao phuû baèng moät lôùp boät thaïch cao daày, traéng xoaù.  Haønh caây thaúng taép ven ñöôøng bò ñoâng laïnh co ro, ñöa leân trôøi nhöõng caønh khoâ, khaúng kheo, trô truïi.  Töøng côn gioù laïnh thoåi taït ngang, ñöa nhöõng haït tuyeát xoâm xoáp nhö boâng goøn bay raøo raøo, treân ñaàu treân maët.  Höng nghe laïnh buoát nhö coù con dao beùn cöùa vaøo da thòt.  Boä aùo khoaùc vaø ñoâi giaøy, xin ñöôïc ôû nhaø thôø hôi moûng vaø quaù cuõ khoâng ñuû aám. Tuaàn löông tôùi phaûi raùn tieän taën ñeå mua boä khaùc daày hôn. ÔÛ xöù naày coù leõ nhòn aên thì ñöôïc nhöng nhòn maëc thì khoâng xong roài.

    Ñaây laø muøa ñoâng ñaàu tieân Höng phaûi chòu ñöïng ôû caùi thaønh phoá ñaày tuyeát traéng.  Gaàn hôn moät naêm trôøi chôø ñôïi moøn moõi ôû ngoaøi ñaûo, chaøng ñöôïc phaùi ñoaøn Cao UÛy Lieân Hieäp Quoác  cho ñi ñònh cö ñeán ñaây.  Moät nôi laï hoaéc, chöa bao giôø chaøng nghó tôùi.  Caùi thaân troâi noåi, öø thì thoâi, ñaâu cuõng laø nhaø.  Chaøng chaáp nhaän, khoâng so bì, ñaén ño. Ñi ñaâu cuõng ñöôïc, mieãn laø khoûi phaûi soáng moät cuoäc ñôøi cöïc nhuïc, khoå sôû, döôùi baøn tay saét maùu, cuûa boïn ngöôøi voâ taâm.

    Ñöôøng ñeán tieäm raát gaàn. Tôùi nôi, Höng côûi chieác bao tay baèng len ñoû, ñaõ coù moät loã luûng nhoû ôû ñaàu ngoùn, ñaåy cöûa kieáng ñeå böôùc vaøo trong thöông xaù Vieät Nam.  Moãi tuaàn chaøng ñeán ñaây ñeå mua moät soá thöïc phaåm caàn duøng.  Höng ñöa tay phuûi buïi tuyeàt baùm treân toùc treân maët, giuõ sô qua nhöõng haït coøn baùm treân aoù khoaùc.  Toùc tai roái buø, öôùt ñaãm.  Nhìn xuoáng ñoâi giaøy cao coå, noù theâ löông laøm sao ! Tuyeát nhaõo queän vôùi buøn ñaát bieán thaønh buøn sình, baùm vaøo ñeá giaøy nhoeø nhoeït.  Ñoâi giaøy quaù cuõ, nöôùc thaám öôùt heát caû vôù. Caùc ngoùn chön nghe laïnh ngaét.

    Höng ñi thaúng vaøo trong, maét nhìn leân caùc keä thöïc phaåm ñeå choïn löïa caùc thöù caàn duøng. Raûi raùc ñaây ñoù, ngöôøi mua chöøng ñaõ khaù ñoâng. Tieáng cöôøi, tieáng noùi oàn aøo, taïo thaønh moät thöù sinh khí Vieät Nam.  ÔÛ xöù laï queâ ngöôøi, ñöôïc nghe vaø noùi tieáng meï ñeõ laø moät ñieàu sung söôùng.   Caàn gì caâu chuyeän hay hay dôû, ngöôøi laï hay quen...
   -Cheøng ôi, ôû ñaây maø cuõng coù traàu cau nöõa... Coù luoân xaùc giaáy neø.
  Coù gioïng noùi cuûa ngöôøi treû hôn:
   -Hoâm tröôùc coù baùn maêng cuït vôùi choâm choâm.  Ñeå ôû choã naày ! Maéc quaù, thaáy theøm, maø khoâng ñuû tieàn mua.
   -Maày laïi hoûi baø chuû tieäm, coi baøi töù saéc ñeå ôû ñaâu, tao nghe noùi tieäm naày coù baùn, lieäu mua naêm baûy boä ñeå daønh. Teát naày ruû maáy baø Goø Coâng qua ñaäu cheán cho vui.
    Höng ñi laàn ra phía ngoaøi. Coù muøi son phaán nöïc muõi. Moät baø vöøa traïc naêm möôi, ñöùng vôùi moät thanh nieân maët maøy saùng suûa, caû hai aên maëc sang troïng.  Baø ta ñöùng traû tieàn ôû quaày haøng noùi vôùi baø chuû tieäm, gioïng oang oang, töø xa, ai cuõng nghe thaáy:
   -ÔÛ ñaây, khoeû quaù hôû baø chò !  Coù tieàn laø coù ñuû thöù. Chæ caàn nhaéc caùi ñieän thoaïi leân laø coù ñoà aên ñem ngay tôùi mieäng...
    Gioïng baø chuû tieäm, oân toàn:
    -Daï, daï, chæ coù ñieàu trôøi laïnh quaù. Toâi chòu hoång thaáu. Phaûi chi kha khaù moät chuùt, doïn qua Myõ ôû aám aùp hôn...
   -OÁi ! Hôi ñaâu maø baø chò lo. Trôøi noùng thì coù maùy laïnh, muøa ñoâng thì coù loø söôûi. Ra ñöôøng mình coù aùo loâng.
   Roài gioïng baø keùo daøi ra:
   -Maáy thöù ñoù... ñaâu coù bao nhieâu tieàn ! Toâi suy nghó kyõ roài, cuõng nhôø coù maáy oâng Vieät Coäng neân môùi ñöôïc qua ñaây, soáng sung söôùng nhö vaày.
   Coù vaøi ngöôøi khaùch ñöùng gaàn, ngöôùc maét leân nhìn. Ngöôøi thanh nieân coù veû hoïc thöùc, naém laáy tay baø:
   -Sao meï noùi vaäy, mình boû nöôùc ra ñi laø taïi maáy thaèng Vieät coäng. Laøm sao sung söôùng baèng ôû beân Saøi Goøn, queâ höông laøng nöôùc...
   Roài nhö ñeå che bôùt caùi sô hôû cuûa meï, anh ta noùi tieáp:
   -Xöù Canada naày, vieäc ít ngöôøi nhieàu. Kieám ñöôïc ñoàng löông cuõng ñoå moà hoâi...
  Baø chuû tieäm ngoù ngöôøi thanh nieân cöôøi cöôøi.  Baø khaùch kia quay qua con, maéng yeâu:
  -OÁi daøo, kieám vieäc vaát vaû laø maáy ngöôøi thôï thuyeàn laøm ôû haõng xöôûng, chöù hoïc cao tôùi kyõ sö nhö con thì thieáu gì maáy caùi coâng ty lôùn môøi, tha hoà maø choïn.

   Höng nghe hai meï con ñoái ñaùp, khoaùi chí, beøn laøm boä löïa nhöõng moùn haøng gaàn ñoù, ñeå nghe theâm cho deã. Naøo ngôø, hai ngöôøi ñaõ traû tieàn xong, ñi maát.  Chaøng ñaâm buoàn buoàn, tính trong buïng ñònh ra veà.  Ngöôùc maét leân keä cao, Höng voùi tay laáy moät thuøng mì goùi. Vôùi thuøng mì naày Höng coù theå ñeå daønh, aên ñöôïc caû thaùng, khoûi maát coâng mua laët vaët, vöøa tieän vieäc khoûi phaûi naáu nöôùng loâi thoâi, vöøa reû, vöøa ñôõ toán tieàn.  Phía sau löng coù tieáng noùi aám aùp cuûa moät thanh nieân caát leân:
 -Hay laø em mua cho ba traø OÂ Long uoáng thöû coi. Anh thaáy baùc Tö thích loaïi nhaõn xanh lôït naày laém neø.  Traø Thieát Quan AÂm kieám khoâng ra.
   -Thoâi, anh chòu khoù ñöa em qua phoá Taøu, ôû beån theá naøo cuõng coù. Taùnh ba thích uoáng traø ngon, aên sao thì cuõng ñöôïc.  Hoài coøn ôû Soùc Traêng coù tieäm Quaûng Traân, baùn traø noåi danh. Keá beân nhaø...
  Höng ñöông naém laáy goùc thuøng mì, nghe gioïng noùi eâm aùi cuûa ngöôøi thieáu nöõ, thaáy quen quen. Caùi gioïng noùi nheï nhö gioù thoaûng nhöng aâm thanh roõ raøng ñoù ñaõ nhieàu laàn nghe qua, laøm sao laàm laãn ñöôïc. Chaøng khöïng laïi cho ñeán khi nghe ñöôïc hai tieáng Soùc Traêng, thì buoâng haün thuøng mì trôû laïi treân keä, quay löng laïi maø nhìn.  Ngöôøi con gaùi ñöùng tröôùc maët Höng, quaû thaät laø Haïnh. Khoâng theå laø ai khaùc hôn. Haïnh ngaøy xöa, baèng xöông baèng thòt roõ raøng.
   Haïnh môû to maét:
   -Thaày..thaày qua ñöôïc ñaây bao laâu ? Sao em khoâng hay bieát gì heát ?
    Höng coøn ñang choaùng vaùng vì cuoäc hoäi ngoä baát ngôø, chöa kòp traû lôøi thì Haïnh giôùi thieäu ngöôøi thanh nieân ñöùng keá beân, gioïng hôi ngaäp ngöøng, luoáng cuoáng:
   -Coøn ñaây laø  anh Laâm...anh Laâm.
    Höng baét tay ngöôøi thanh nieân, mieäng móm cöôøi thay caâu chaøo hoûi.  Laâm coù vaàng traùn roäng, ñoâi maét thaät saùng, caùi muõi ñeïp, khaù cao vaø thaúng taép. Laâm thaêm hoûi chaøng qua haøm raêng traéng boùng, ñeàu ñaën:
    -Thaày ñi chôï coù thöôøng khoâng ? Toâi vôùi Haïnh thaùng naøo cuõng ñeán ñaây moät vaøi laàn, vaäy maø khoâng ñöôïc gaëp!  Ngaøy xöa Haïnh coù ñöôïc hoïcvôùi thaày ?
    Höng nhôù tôùi hình daùng tieàu tuî cuûa mình. Khi naõy baét tay, caùi baøn tay cuûa Laâm meàm maïi, aám aùp laøm sao.  Höng caûm thaáy laøn da tay mình saàn suøi, thoâ keäch, böõa nay sao noù daày hôn bình thöôøng.
    -ÔØ, ôø, toâi môùi qua tôùi, chöa ñöôïc bao laâu.
    Höng nhìn sang Haïnh.  Naøng vaãn dòu daøng, xinh xaén. Trang ñieåm theâm moät chuùt phaán hoàng treân maù, moät chuùt son ñoû lôït treân moâi, chieác khaên len quaán hôø leân coå, troâng naøng ñeïp ñeõ hôn boäi phaàn, quí phaùi hôn boäi phaàn.

   Baát giaùc Höng ñöa tay sôø leân caøm. Saùng nay trôøi laïnh quaù, lo söûa soaïn ñi gaáp neân queân maát vieäc caïo raâu, raâu caøm ñaâm tua tuûa, rôø nham nhaùp. Tay Höng laàn leân, ñuïng phaûi caùi goø maù.  Caùi goø maù thieáu thòt, xöông löôõng quyeàn nhoâ cao, keát quaû cuûa nhöõng ngaøy thaùng lao ñoäng vinh quang.  Naêm naêm bò ñaøy ñoïa aùc nghieät ôû queâ nhaø. Moät naêm trôøi thieáu thoán chôø ñôïi heùo moøn ôû ñaûo xa, toång coäng taát caû laø saùu naêm. Saùu naêm laàm than, khoán khoù. Thôøi gian quaù daøi ñuû ñeå choaùn ñaày heát nhöõng muøa xuaân cuoäc ñôøi.  Nhö nuï boâng chæ caàn vaøi giôø coù naéng aám ñeå phoâ saéc höông, thôøi gian ñoù ñaõ bò moät ñaùm maây xaùm, aâm u giaêng kín. Höng töï hoûi khoâng bieát baây giôø mình coøn chuùt xíu phong ñoä naøo cuûa moät oâng giaùo sö treû ngaøy xöa ?
  -Cuoäc bieán ñoäng lôùn lao quaù.  Toâi khoâng bieát gì nhieàu ôû Soùc Traêng.
  -Daï, ba maù vôùi em ñi töø naêm baûy möôi laêm. Ñoïc baùo, nghe tin töùc, thaáy ñaát nöôùc tang thöông, ñoå naùt.  Ba maù em cöù nhaéc thaày hoaøi, hoûi thaêm maø khoâng ai bieát.

     Höng nghe xoùt xa. OÂng baø Hoäi Tröôûng thöôøng nhaéc ñeán chaøng. Haïnh ôi, coù bao giôø em nhaéc tôùi toâi, moät laàn khoâng?  Höng thaáy tay chön mình ñaâm thöøa thaõi.  Chaøng nhìn Haïnh roài nhìn Laâm.  Caû hai ñöùng beân nhau, töôi maùt, yeâu ñôøi.  Coøn chaøng, töø ngaøy ñaát nöôùc ñoåi thay, nhö con caù daät dôø ngoaøi soâng lôùn. Caù nöôùc ngoït bò ñem boû ra bieån, gaëp nöôùc maën ñaõ ngaát ngö, coøn bò soùng daäp gioù doài, chòu sao cho thaáu.  Caùi söùc soáng môùi vöøa vöôn leân saép ñaâm choài naãy loäc, baát ngôø moät côn phong ba, baõo taùp ñoå aäp ñeán, khieán Höng nhö ngöôøi ñau môùi maïnh.  Tuy ñaõ vöôït thoaùt ñeàn phaàn ñaát töï do, chaéc phaûi caàn moät thôøi gian khaù daøi ñeå phuïc hoài sinh löïc cuõ.
    Saùng nay voâ tình gaëp Haïnh. Hình aûnh coâ beù hoïc troø deã thöông ñaõ treân saùu baûy naêm naèm laéng im trong lôùp kyû nieäm thaät saâu, thaät daày, ñöôïc khôi buøng daäy.  Höng nhìn thaät saâu trong maét naøng ñeå töôûng raèng mình vaãn coøn ñöôïc treû trung nhö xöa.  Caùi thôøi maø moãi buoåi saùng ñöùng tröôùc kieáng haøng giôø ñeå chaûi caùi ñaàu, löïa töøng caùi aùo, caùi quaàn, ñoâi giaøy, ñoâi vôù... Nhöõng giôø ñeán lôùp vôùi nieàm tin trong maét, vôùi nuï cöôøi treân moâi. Nhöõng buoåi tröa heïn hoø, böôùc chön xoân xao treân heø phoá.  Caùi thôøi maø doøng maùu yeâu ñôøi luaân löu trong huyeát quaûn, baøn tay töôõng coù theå oâm goïn ñöôïc töông lai.

   Thaáy Höng nhìn mình ñaêm ñaêm, Haïnh boái roái cuùi ñaàu, maét nhìn xuoáng muõi giaøy, moät tay oâm chaët laáy Laâm. Hoài laâu, naøng môùi hoûi qua nuï cöôøi göôïng gaïo:
    -Hoài naõy tôùi giôø gaëp thaày möøng quaù, queân maát hoûi thaêm, chaéc thaày qua ñaây moät löôït vôùi coâ ?  Chaéc coâ cuõng ngöôøi Bình Döông, vì ôû treân ñoù ngöôøi ñeïp nhieàu laém...
    Höng khöïng laïi moät hoài laâu roái nhìn bao quaùt caû tieäm, thuûng thænh traû lôøi:
    -ÔØ, ôø, tuïi toâi quen nhau töø hoài coøn nhoû xíu,  Queân maát hoûi coi ngöôøi tænh naøo.  Chaéc Raïch Giaù, Caàn Thô, Taây Ninh hay Bieân Hoaø gì ñoù. Ñôïi ngaøy laøm ñaùm cöôùi thì Vieät coäng voâ. Hai ñöùa bò ñaøy ñoïa khoå sôû.  Toâi ruû vöôït bieân, baû khoâng chòu, khaêng khaêng ôû laïi.
   Haïnh chôùp chôùp mi maét, veû xoùt xa, an uûi:
   -Thoâi, laàn laàn thaày oån ñònh ñôøi soáng roài laøm giaáy baûo laõnh cho coâ qua..
   Höng nhaên maët laéc ñaàu:
  -Coâ khoâng chòu ñi ñaâu.  Toâi ñaõ vieát thô nhieàu laàn thuùc hoái nhöng khoâng caùch gì lay chuyeån ñöôïc. Loay quay moät mình buoàn quaù. Ñoâi luùc thaáy ñôøi soáng nhaøm chaùn voâ nghiaõ. Khoâng lyù suoát ñôøi chæ coøn bieát coù ñi laøm, ñi chôi, ñi aên, ñi nguû...
     Roài Höng ngaäm nguøi:
    -ÔÛ ñaây moät naêm saùu thaùng giaù buoát... Nhìn khi nhìn tuyeát rôi ngaäp trôøi maø theøm moät chuùt naéng aám queâ höông, nôi ñoù ñaõ moät thôøi, toâi tìm thaáy ñöôïc muøa xuaân.